Ururka Sohura Oo Aqoon Iswaydaarsi Ku Saabsan Hiv/Aids-Ka U Gabtay Gabdhaha Guryaha Ka Shaqeeya

Borama-(Lug)-Urur dhalin yaro oo lagu magacaabo SOHURA oo ka hawl gala magaalada Boorama ayaa waxa uu maalintii shalay iyo maanta ku kala qabtay xaafadaha Sh.cusmaan iyo Sh. Makaahiil e ka tirsan magaalada Boorama aqoon iswaydaarsi loogu talo galay in kor loogu qaado wacyi galinta ku saabsan cudurka halista ah ee HIV/AIDS oo loogu talo galay gabdhaha ka shaqeeya guryaha oo inta badan u badan dad aan aqoon lahayn halista cudurkaas, waxaana ka soo qayb galay sida ay no sheegeen hawl wadeena ururkaas gabdho tiradoodu gaadhayso 98 gabdhood.

Kulankaas waxaa ka hadlay Mukhtaar Cusmaan Cabdi oo ah agaasimaha ururka SOHURA oo ah kan fulinayey hawshan waxaanu ka warbixiyey ama ka hadlay sida ay wacyi galintani ugu baahan yihiin dadka da' yarta ah,sidii ay uga digtoonaan lahaayeen halista cudurkan waxaa kale oo uu ntaa kay daray in hawshan ay maalgalisay dalada ururda dhalinyarada Somaliland ee marka la soo gaabiyo loo yaqaano SONYO, waxaa kale oo uu intaa ku daray in cudurka AIDS-ki yahay dhibaato bulsho oo uu ka durugsan yahay in oo noqdo cudur kaliya, waxaana loo baahan yahay ayuu yidhi in layska kaashado sidii looga hortagi lahaa.

Waxaa kale oo mukhtaar ka warbixiyey in ururkodu waa SOHURA e uu qabto hawlo kala gadisan oo ay ka mid tahay in ay waxbarshada dadban ka qayb qaataan oo ay hada waxa baraan 202 qof oo ay 120 ka mid ah yihiin gabdho inta kalena wiilal waxaana qaata badanaa waxbarashada noocan ah dadka aan fursad u helin in ay wax bartaan, waxa uu intaa ku daray in ay sidoo kale maxaabiista lagu xukumo sanad in ka badan ay iyagana jeelka wax ugu dhigaan, waxaa kale oo ururku u qaybiyey kuraasta curyaamiinta dad fara badan oo ku dhaqan magalada Boorama waqi hore oo sanadkan ah.

Waxaa kale oo halaasi ka hadlay C/qaadir Shaashka oo ka wakiil ah gudiga qaranka ee la dagaalanka HIV/AIDSka (SONAC) waxaanu ka warbixiyey heerakii kala duwanaa ee cudurkani soo maray iyo in ay waajib tahay qof walba sidii uu u heli lahaa aqoon ku filan oo ku saab san xanuunka waxaa kale oo uu sheegay waxyaabaha lagu kala qaado in waxa aan lagu kala qaadin.

Waxaa kale oo ka hadlay kulankaas Sh. Ibraahim Meecaad oo ka hadlay dhibaatan sida Islaamku u arko ama u daaweeyeyba waxaanu sheekhu yeegay in ay ka hor tagidu ka fiican tahay qoomamada danbe waxaa kale oo uu sheegay in Islaamku horayba inoogaga digay wax walba oo dhibaato dadka u keenaya .

Waxaa kale oo meesha ka hadlay Max'ed Axmed Maxuud(Barwaani) oo ah agaasimaha guud ee ururka SONYO waxaanu sheegay in cudurkan fiditaankiisa ay ka qayb taan Jahliga, meelah ay colaaduhu ka jiraan ee aan lahay daryeel hagaagsan, iyo dadka badanaa isaga talaabada xududa dalalka hadii ay dhawrsoonaan waayaan,waxaanu intaa ku daray in ay dadaal badan ku bixin doonaan sidii dhibaatada cudurkaasi u yaraan lahayd.

Ugu danbayn waxaa halkaasi ka halday Dr.C/raxmaan Gurguurte oo ka hadlay dhibaatada cudur kani in ay markii hore ka timid raga raga u taga ama isticmaala waxa la yidhaado Liwaadka ayna mushkiladu markii danbe noqotay mid caalami ah oo u baahan in qaybaha dadka oo dhan iska kaashadaan si ay dhibaatadiisu u yaraato.



Wariye:-
HASSAN SHARIIF
Lughaya News- Borama

Benazir Bhutto Ayaa La Dilay

Benazir Bhutto waxa ay hadal ka jeedineysay isu soo bax weyn Ra'iisul wasaarihii hore ee Pakistan Benazir Bhutto, ayaa la dilay iyadoo qudbad markaa u jeedisay tageeray-asheeda, waxaa kaloo qarax weyn oo halkaasi ka dhacay ku dhintay ugu yaraan 15 qof oo kale.

Benazir Bhutto ayaa waxa dilay qof isa soo miidaamiyay, sida uu telefishinka dalkaasi ka sheegay afhayeen militeriga u hadlay. Waxaa sidoo kale geerida Benazir Bhutto xaqiijiy-ay xisbigeeda (PPP).

Booliiska ayaa sheegay in Benazir Bhutto laga toogtay qoorta iyo xabadka ka hor inta uusan is qarxin ninkaasi dableyda ahaa.Madaxweyne Pervez Musharraf iyo dowladdiisa ayaa shacabka ugu baaqay inay degannaan muujiyaan, lagana guuleeysan karo kooxaha argagaxisada ah.

Ms Bhutto waxa ay horey u soo noqotay ra'iisul wasaare laba jeer, waxaana hadda ay u ololeyneysay inay mar kale jagada qabato Nawaz Sharif, oo isna ahaa ra'iisul wasaare hore, isla markaana ay siyaasadda isaga soo horjeedeen ayaa BBC u sheegay in geerida Bhutto ay tahay masiibo qaran.

Bamkan ayaa ahaa kii labaad ee lala beegsado Benazir Bhutto tan iyo markii ay dib uga soo laabatay masaafuris ay dibeda uga maqnayd wadanka.

Geerida Bhutto ayaa waxa ay abuurtay jahawareer iyo su'aalo ku saabsan in door-ashooyinka lagu ballansan yahay ee bisha Janaayo ay dhici doonaan iyo in kale.
Waxaa markii hore soo baxay warar sheegaya in Bhutto ay dhaawacantay oo isbitaal loola cararay.

Qaraxa ayaa ka dhacay meel ay dibed bax ka dhigayeen taageerayaasha xisbiga Benazir Bhutto ee (PPP).

Benazir Bhutto ayaa wax yar ka hor inta aanu qaraxaasi dhicin waxay khudbad ka jeedisay banaanbaxaasi ay isugu yimaadeen taageerayaasheeda magaalada Rawalpindi.

Benazir Bhutto waxay waday olole ay ugu jirtay madaxtinimada dalkaasi Pakistan, ka hor doorashooyinka bisha Janaayo.

Shir-Weynaha Nagaad Ee Haweenka Somaliland Oo Maanta Ka Furmay Hotelka Ambassador

Hargeysa-(Lug)-"dadaalkii badnaa ee aanu usoo galnay siyaasada ilaa iyo hada waxaanu ku guulaysanay in aanu Golaha Wakiilada ku yeelano 2Haweena"Sucaad Ibraahim Cabdi+"Haweenku waa lafdhabarta Bulshada"Wasiirka Beeraha Aadan Cilmi dhoolayare Hargeysa [Baadiye]Dallada Gaboodka Ururka Nagaad ee ay ku bahoobeen in k abadan 32 urur eeHaweenka Somaliland ayuu maanta shirweyne socon doona muddo 3maalmood ahi uga furmay Hotelka Ambassador ee magaalada Hargeyusa.waxaana shirkaasi ka soo qaybgalay in ka badan 100 dumara oo isaga kala yidmid dhamaanba Gobalada dalka oo dhan.shriaa waxaa ugu horeyn ka hadashay Gudoomiyaha Dallada isutaga Haweenka ee Nagaad.Marwo Sucaad Ibraahim.

Cabdi waxaanay Marwo Sucaad ugu horeyn halkaa uga mahad naqday dadkii ka soo qaybgalay shirkaasi ee meelaha fog- fog isagakala yimid waxaa kale oo ay si gaara ugu amaantay Wasiirka Beeraha Aadan Axmed Cilmi dhoolayare. waxaanay faah-faahin k abixisay ujeedada shirkani in looga danleeyahay inay dumarku ku falanqeeyaan amuuraha u gaark aah iyo sidii ay isugu raaci lahaayeen hadafkooda ka xaawaleey ahaan mark alag ahadlayo dhinacyada siyaasada,hormarka xaga qoonta ah iyo caafimaadka ee dumar weynaha reer Somaliland.waxaanay ku hadalkeeda ku bilowday Gudoomiyaha Dallada Nagaad Marwo Sucaad Ibraahim Cabdi.

“waxaan ugu horeyn halkan mahad uga soo jeedinayaa dhamaan dadkii ka klaa yimid Gobalada dalka ee durugsan iyo kuwa dhowba” Marwo Sucaad waxaa kale oo ay intaa sii raacisay “Wasiirku waxa uu k asoo dhexbaxay Wasiirkadii kale oo dhan waanu ku mahadsanyahay inuu noo furo shirkan nasiibkiisa ayaanu ku helay in uu saaka dhexda u fadhiisto intan oo dumar ah”waxaanau ka warantay arimiha ay Dallada Gabood Nagaad waxaanay sheegtay inay waayadan danbe ku howlanaayeen sidii ay uga qaybqaadan lahaayeen k aqaybgalka siyaasada dalka.taasina ay tahay tan ay ku heleen labada xubnood ee uga soo baxay 82 mudane ee Golaha Wakiilada ee dhawaan la soo doortay taasina ay kad adnbaysay dadaalkii dheeraa ee ay u soo galeen inay talada dalka wax ku lahaadaan.iyada oo arinta ka hadlaysana waxay tidhi .

“dadaalkeenii aanu ugu jiray in aanu ka qaybqaadano talada dalka waxaana noog asoo baxay ilaa iyo hadda 2dumara Golaha Wakiilada” Gudoomiyaha Gaboodka Dallada Nagaad Marwo Sucaad waxay sheegtay tan iyo intii ay ku hpowlanaayeen siyaasada dalka sidii ay uga qaybqaadan lahaayeen halganka dheer ee ay ugu jiraan hanashada qaybtii ay ku lahaayeen talada dalka inay ka muuqdaan. in ay caqabdao farabadan kala kulmeen.balse waxay sheegtay inay u dhaban adaygi doonaan ila aiyo inta ay ka xaqiijinayaan.himilada danaha Haween weynaha reer Somalialnd.iyda oo arintaa k awaramaysana waxay tidhi “caqabadihii nasoo maray way badnaayeen laakiin waxaan aaminsanahay inaanu ka guulaysan doono wakhtiyada soo socda”

shirkan waxaa saaka si rasimya u furay Wasiirka Wasaarada Beeraha Aadan Axmed Cilmi [dhoolayare]waxaanu furitaankii shirkaa khudbadaiisii kagawaramay qiimaha ay dumarku u leeyihiin bulshada aduunka waxaanu farta ku fiiqay in aanay Bulshadu hormarteen hadii aanay Haweenku jiri lahayn. bulshada caalamku maanay jirteen waxaanu sheegay inay haweenku yihiin lafdhabartii ay bulsho waliba ku hormartay marka ta la eego heerka uu caalamku marayo. waxaa kale oo uu sheegay inay yihiin dumarku kuwa u dhexeeya bulshada caadana ay Somalidu u layaaheen inay dumarka ku qiimeeyaan dhaqan ahaan inay dhex u yihiin bulshada waxaanay u arki jireen Somalidii hore inay duamarku ka dhigan yihiin sidii Sariiro oo kale isaga oo arintaa ka hadlayana waxa uu yidhi.

“Somalidu waxay odhanjireen dumarku waa safiiro u dhexeeya Bulshada”Wasiir dhoolayare waxa uu sheegay in ay bulshada caalamku soo martay wakhti aanay dadka aan magaca lahayni soo mareen in aanay ka qayb qaadan Karin codbixinta doorashooyinka. waxaanu tusaale u soo qatay inay Dowladaha dalalka reer Yurub inay diidi jireen inay dumarku awood ku yeeshaaan talada dalalkooda. waxaa kale oo uu sheegay inay Gabadhii ugu horeysay ee caalamka ka noqota Ra’iisal Wasaare ay ka dhalatay dalka Siiralaanka.waxaanu sheegay inay sideedaba dalalka eeshiyaanka ahi dumarkood aad uga cadcad yihiin ragooda mark ala eego xaga siyaasada Dowladahaasi.waxaanu intaa ku daray inay syaasada Somaliland damarku meel fiican kaga jiraan hadana ay muuqato inay guulo farabdan oo kale ka soo hooyin doonaan doorashooyinka Dowladaha Hoose ee dhawaan la filayo inay dalka ka dhicidoonaa. Wasiir dhoolayare waxa kale oo uu sheegay inay dimo qoraadiyadii soo gaadhay wadamada Carabta iyada oo ay xiligan dumarka u dhashay dalalkaasi qarkood jagooyin sare k ahayaan talada dalalkooda sida dalka Kuwit oo ahaa dalkii ugu horeeyey ee ay Gabadhi xubin ka noqoto Golaha Baarla maanka dalkaasi.

waxaa uu markale dib u jaleecay Wasiirku qiimah ay Dumarku leeyihiin waxaanu sheegay inay raga kiisa fiican iyo kiisa xumuba iyaga uun ka soo farcamaan oo nin aanay hooyo dhalini aanu Madaxweyne iyo Wasiir toona noqonkarin.balse waxa uu sheegay in kasta oo ay wakhtiyadan danbe yidhaadaan waxaa nalaga duudsiyeye xuquudayadii dumarnimo inay hadana iyagu dhexdooda ka dumar ahaan cadaadsi weyn isku hayaan waxaanu tusaale u soo qaatay inay cadaalad darada dumarku markan horaba ka bilaabato markay Hooyadu caruurteeda intay kala saarto wiilashana wax barashada u dirto Gbadhahan tidhaado jooga guriga oo weelasha iyo Gauriga ka shaqeya. Wasiirku waxa uu duamrka Dallada Nagaad u rajeeyey inay wax wanaagsan ku gaadhaan shirweynahoodan.uga soconaya Hotelka Ambassador ee magaalada Hargeysa.waxaanu hadalkiisa kaga baxay hadal kaftan ah.waxaanu yidhi .

“Hooyadu waatan uu wiilkeedu hadii uu doqonyahay iyo hadii uu fariid yahayba marwalba iyada la fiican yahay”waxaan idiin rajaynaayaa inaa guul ku gaadhaan shirkiinan ayuu kaga baxay.waxaa intaa ka dib isna halkaa ka hadlay Agaasimaha Guud ee Wasaarada Caafimaadka iyo shaqada Anwar Maxamed Cige waxanu sheegay inay Hooyadu tahay lafdhabarta ay ka dhaqaaqdo nolosha iyo hormark aBulshadu.waxaanu sheegay inay ka wasarad ahaan sifiican ula shaqayn doonaan Dallada ay ku bahoobeen ururada Haweenka dalka Somaliland ee Nagaad iyo guud aanba dumarka oo dhan waxaanu sheegay inay ka wasaarad ahaan dumarku shaqada door weyn ku luleeyihiin.iyaga oo ay shaqada ka socota xafiisyada Wasaaradaasi y inteeda badan qabtaan dumarku maadaama ay qaybta ugu firin fircoon shaqaalaha wasaaradaasi iyaga yihiin. Agaasimaha Wasaarada Caafimaadka iyo shaqadu Anwar Maxamed Cige waxaa kale oo uu sheegay hadna sidaa ay tahay inay hadana dumarku ku dulmanyihiin shaqada dalka waxaanu tusaale u soo qaatay mar ay dhwaan shir isugui yimaadeen qaar ka mida Agaasima waaxedyada Wasaaradaha dalku inay meeshaa ka soo baxday inay dhowr iyo sideedanka Agaasime waaxeed ee dalka oo dhan dumarku ku leeyihiin 3kaliya.balse dhanka akle waxa uu tarta ku fiiqay ina hadana dumarku yihiin kuwa ugu shaqada badan ee ay mar kastaba furan yihiin xafiisyada ay joogaani halk ay ragga xafiisyadoodu xidhan yihiin mark alagaadho 11 subaxnimo.isaga oo arintaa ka waramayana waxa uu yidhi.

“xafiisyada ay dumarkuka shaqeeyaani way furan yihiin maalinta oo dhan inta shaqada lagu jira waanad ka helaysaa qofka dumara shaqadeeda laakiin xafiisyada ay ragu joogaani way xidhan yihiin hadii lagaadhaba 11subaxnimo ee galinka hore waayo way ka masuulsan yihiin ragga” waxaanu Agaasimuhu ku dhiiri galiyey dumarka shirweynaha Dallada Haweenaka Somaliland inay aad uga baaraan dagaan arimahooda maadaama ay maanta shirkan fursan isugu heleen inay ku kulmaan waxaanu yidhi “waxaan filayaa inay ujeedadiidnu tahay inaad kala faa iidaysataan maalaha soo socda madaama aad jaanis idiin yahay shirkani inaad arimihiin aad u falan qaysaan inta aad shirkan fadhidaan”Agaasimuhu waxaa kale oo uu dumarka shirweynaha Somaliland ku booriyey inay wax lagu diirsan karo ka soo saaraan gaba gabada shirkooda kaas oo ay ku cadeeyaan xidhtaanka shirkaasi Baaq ay u dhanyihiin. intaa ka dib waxay dumar weynihii shirkaasi gudo galeen inay ka doodaan waxyaabaha ay k arajaynayaan shirka inay ka soo baxaan iyo aaraadooda kala duwan.waxaanay qaarbadan oo dumarkii ka qaybgalay shirkaasi halkaa ka dhiibteen fikradahooda ku wajahan shirkaa iyo waxay ka filayaan inay kaga doodaan.waxaan aaaraadii ay halkaa ka dhiibteen dumarkii ka qaybgalayshir-weynaha Dumarka Somalilan ka mid ahaa erayadan.

“anigu shirkan waxaan ka rajaynayaa inay waxfiicani ka soo baxaan waxaanan soo jeedinlahaa inaynaan inagu dumar ahaan dhexdeena is xaqirin”+waxaan ashirkan ka rajaynayaa inay dumarku mowqif adag iska taagaan arimahooda”hadaba mid ka mida fikradihii ay saak ahalkaa ka dhiibanayeen Gabdhihii ka soo qaygalay shir-weynaha dumarka Somaliland waxaa ka mid ahaa earayadan oo ay soo jeedisay Haweenay islaan wayn ahayd ayna k amuuqatay inay ka mid ahayd duamrk aadka u aragtidadheer waxaanay soo jeedisay iany hada ka dib ka dumar ahana taageeraan hadii ay yihiin Bahda dumarka Gabdhaha u sharaxan inay ka qayb galaan Kuraasta musharixiinta Dowladaha Hoose iyo kuwa Baarlamaankaba.marka la gaadho xiligeeda. waxaanay Haweenaydaasi arintaa si gaara ugu soo jeedisay inay k aqaybqaataan Haweenka Ganacsatada ah ee lacagaha haysta.waxaanay tidhi.

“anigu waxaan soo jeedin lahaa inaan taageero siino hablaha u sharaxan inay ka qaybgalaan doorashooyinka Dowladaha Hoose iyo kuwa Baarlamaanka ee soo socda gaar ahaan Gabdhaha Ganacatada ahi waa inay lacagtooda ku bixiyaan isdii ay u soo bixilahaayeen Haweenka u sharaxan kuaraasta siyaasadda”waxaanay markaliya sacabka garaaceen markii ay haweenaydaasi hadalkaa ku dhawaqday.basle lama hubo inay taasi ka suuro galayso bahda dumarka oo aan loog abarayn inay is caawiyaan marka ay xaaladu soo gaadho saaxadda tartanka Golaha Sioyaasadda. waxanay can ku yihiin Bahda Xaawaleeda Haweenku marka laga tago hadaladooda ku salaysan qiirada aan meel dheer sii gaadhsiisnayn iyo erayada lab lakaca ah ee ay caanka ku yihin ee ay caalamka maqashiinayaan in aanay waxba isu odolayn iyagu dhexdooda ka dumar ahaan.waxaana Tusaale fiican oo arintaa ka makhraati kacaya loo soo qaadan karaa in aanay Dumarka Reer Somaliland kaga dhabayn baaqyadoodii ahaa in ay sanadihii tagay soo saaraan qar badan oo ka mida Gabdhihii ay u soo sharaxeen inay u matalaan Bahda Xaawaleeda ka qayb galka kuraasta Golihii la soo doortay ee Baar-lamaanka Somaliland.

waxaanay horaantii qaban qaabada doorashooyinkii Wakiillada isugu habar wacanjireen inay meel ay joogaanba inay dhexda u xidhaan sidii ay banaanka ku soo dhigi lahaayeen 7xubnood ee ay saamih aaanta uga heel qaybtoodii Golihii Wakiilada kaga soo hagaatay.waxaanay arimuhu markii la soo gaadhay guntii iyo gabagabadii isugu biyo shubatay sidii Dumarka horay looga bartay oo ahayd inay gabadho gar iyo gardaraba codkeeda ku badhitaarto Saygeeda iyo qaraabadiisa ama reerka ay ka soo jeedo marba kii ka sharaxan.waana taa ainta dhabta ah ee dhaxalsiisay inay Gabadh waliba codkeeda ku biirisay Ninkeeda+walaalkee+Sodogeed iyo Dumaashigeed marba kan sharaxan sidi aan xag ahoraba ku soo sheegnay.sidaana ay meel cidlo ah ugu dhacaan Hablihii kale ee markii hore u tafa xaytay inay wax ku helidoonaan magaca Bahweynta dumarka Somaliland iyaga oo isku haleynayey inay garab iyo gaashaanba ka helidoonaa bahda dumarka ee ay magacooda isku soo sharaxeen.

taasina waxay sii dhiiri galisay kii ragga ahaa ee awalba odhanjiray duamrku waxba isuma ogola ee maxaa laga taageerayaa.bal hadana si kastaba ha ahaatee waxaan dhowri doonaa waxa ka soo bixidoona si abaabulkan xoogan ee ay amrkale ku talaabsadeen dumarku inay ku helaan kuraas dheeraada doorashooyinka Soosocda ee Dowladaha Hoose iyo tan Baarlamaanka.waxaanay dad badan oo indha indheeya siyaasada duma aamin sanyihiin inay qaybta ay xaqa u leeyihiin oo ay ku guulaystaaniu inay ku xidhantahay hadba siday iyagu u baraarugaan iyo siday isutaageeraan dhexdooda.waxaanan u soo soo jeedin lahaa inay ka faa-idaystaan waayo aragnimadii ay ka soo dhaxleen doorashooyinkii hore ee la soo dhaafay kuna kuntadaan inay agr iyo gardaraba soo saaraan qaybta kaga soo hagaagta kuraasta mudanaytaasha Dowladaha Hoose ee soo socota ka dumar ahan

Xigasho:Baadiye

Waraysi Aannu La Yeelannay Muftiga Djibouti Ahna Horkacaha Joogtada ah Ee Xujayda Dalkaasi Sh.Jimcaale Ibraahim Xuseen .

Sh.Jimcaale: Djibouti Sannadkan 1260 Xaaji Baa Ka Yimid Dhammaantoodna Way Nabad Qabaan

Makka-(Lug)Duruuf agoonnimo iyo xaalad adag ayaa ku habsatay isaga oo labo jir ah, haseyeeshee kama uu niyad jabin geeddi socodka nolosha , balse waxa uu muujiyay dadaal iyo dhabar adayg, xalaqaatka masaajidda ayuu wax ka bartay kadib markii ay u suurto geli wayday inuu dugsi habaysan gelo duruufihii qadhaadhaa ee soo maray awgood, dabadeedna waxa uu lug ku tegay Muqdisho isaga oo ka anbabaxay Djibouti islamarkaana aan wadan sahay dhulkana aan aqoon u lahayn , si uu caddayn iyo shahaado ugu helo cilmigii uu ka helay masaajidda.dhinac kale, ilaahay ayaa ku mannaystay fasaaxad iyo cod aad u macaan, marka aad wacdigiisa dhagaysatid waxaad mooddaa wariye tababar oo aan marnaba ku hakanayn akhriska , waana qof tusaale ku ah dhaqan wanaaga sida ay dadbadani sheegaan , muddo 14 sannadood ahna waxa uu ka shaqaynayay hoggaaminta xujayda reer Djibouti, taariikhdiisa markaad dhuuxdid waxaad xusuusan kartaa saxaabadii iyo culimadii salafka maxaayeelay waxa ay xanbaarsantahay mucjisooyin badan, sannadkan badhtamihiisiina madaxwaynaha Djibouti Mud.Ismaaciil Cumar Geelle ayaa guddoonsiiyay billad – qarameedda dalkaasi u sarraysa … haddaba waa kuma ninkaasi?
waa muftiga Jamhuuriyadda Djibouti ahna horkacaha joogtada ah ee xujayda dalkaasi Sheekh Jimcaale Ibraahim Xuseen oo aannu waraysigan hoos ku qoran la yeelannay isaga oo ku sugan magaalada barakaysan ee Maka al-Mukarrama :
Lughaya: ugu horrayn sheekh Jimcaale wax ma nooga taaban kartaa taariikh nololeedkaaga gaarahan taariikhdaadii dhinaca waxbarashada ?
Duruuf adag iyo dadaal waxbarasho

Sh.Jimcaale: ugu horrayn aniga oo labo jir ah ayay hooyaday dhimatay aabahayna xaas kale ayuu yeeshay, waxaana wakhtigaasi igu habsatay xaalad agoonnimo ah iyo nolol raf ah, taasoo iga hor istaagtay inaan waxbarasho nidaami ah gelo, waxbarashada diiniga ahina wakhtigaasi Djibouti way ku yarayd amaba may jirin dugsiyo dhexe ama sare oo diinta iyo carabiga bixiya, markaa waxaan wax ka baran jiray xalaqaatka masaajidda oo culimada waawayn ee reer Somaliya, Djibouti iyo kuwa reer Ithiopia ayaan la kulmi jiray, cilmigana waan u wareegi jiray, ugu danbaytiina maadaama ay dunidu shahaadooyin iyo wathaa`iq (documents) ku kala socoto waxaan go`aansaday inaan helo shahaado caddaynaysa aqoontayda, waxayna igu kalliftay inaan lug kaga baxay Djibouti aniga oo u sii jeeda Muqdisho sannadkii 1987kii oo aan tegay dugsigii Sh.Cali Suufi ee Xamar waxaanan ka codsaday inay aqoontayda qiimeeyaan oo ay imtixaanka dugsiga sare iga qaadaan, haseyeeshee dugsigaasi waxa uu ii sheegay inuuna lahayn nidaamkaasi qiimaynta ah balse ardaynimo uun marka hore loo gelo, kadib dugsi la odhan jiray Sakhaa`u- Diin oo isla Muqdisho ku yaal baa ii ogolaaday inaan imtixaanka dugsiga sare ka qayb gelo sidiibaanan shahaadada dugisiga sare ee culuunta carabiga iyo diinta ku helay, iyada oo aan lug ku tegay Muqdisho kagana soo noqday aniga oo ah wiil da`yar oo dhul aanu geranayn marayay islamarkaana aan sahay hagaagsan wadan, walow ay jirtay in ciddii gawaadhi wadata ee ilaah iiga nixiyo ay mararka qaar I sii qaadaysay, dabadeedna waxaan wax ka bartay jaamacad ku taal magaalada Ticis ee dalka Yemen oo aan ka qaatay shahaado jaamacadeedda qaanuunka ( the B.A of Law) , muddo 10 sannadood ahna Qaadi baan ahay, dadaalkii iyo ka shaqayntii diintana waan wadaa oo warfaafinta Djibouti baan ka jeediyaa arrimaha diinta oo aan dadka kala hadlaa, sidoo kale muddo 14 sannadood ah baan ka shaqaynayay arrimahan xajka.
Lughaya: Sh.Jimcaalow waxaa la sheegaa inaad tahay sheekh ay dadwaynaha reer Djibouti gudo iyo dibadba aad u qadariyaan oo la jecelyahay.. arrintaas maxaad u aanayn kartaa?

NIYAD WANAAG

Sh.Jimcaale : inkasta oo ay wanaagsanayd su`aashan in dadwayanaha reer Djbouti la waydiiyo, haddana waxaan u aanayn karaa fadliga ilaahay (subxaanahuu wa tacaalaa), qofba qasadkiisa iyo niyaddiisa ayuu ilaahay ku arsaaqaa, markaa ikhlaas iyo dar-ilaahay in camal kasta loo qabto ayaa daruuri ah, akhlaaqiyaadka iyo anshaxa dacwadda qofku marka uu dhuuxo waxa uu garan karaa habka dadka loo kasbado oo ay anbiyada iyo sharciguba ammaaneen, markaa haddii ay arrintaasi jirto fadliga ilaahay iyo hababkii ay anbiyada iyo dadka wanaagsani diinta u baahin jireen oo aan ka faa`iidaystay ayaan u aanayn karaa.

Lughaya:. Aynu ka gudubnee, sannadkan imisa qof ayaa ka soo xajiyay Djibouti?
1260 xaaji

Sh.Jimcaale: waxa ka soo xajiyay 1260 ruux, dhammaantoodna si nabad gelyo ah bay ku dhamaysteen howlihii xajka, marka laga reebo saddex xaaji oo dhaawacyo soo gaadheen. Sida Darasa Axmad Muxamad oo shil baabuur ku dhaawacmay kana jabay labo feedhood oo bidixda ah ka hor intayna hawlaha xajku billabmin,annaguna waan dhexdhexaadinnay oo afgarashadii iyo isku soo dhawayntii isaga iyo dirawalkii jiidhay oo ahaa Syrian deggen dalkan Sucuudiga baannu ka shaqaynnay, waxayna kala qaateen 3000 Riyaal, waxa kale oo dhaawacmay xaaji kale oo la yidhaa Lailo oo isna gaadhi jiidhay kana jabay misigta iyo dhudhunka gacanta, deetana dhakhtarka boqor Cabdi Casiis baa jeexitaan ku sameeyay, markaa dacwaddiisu way socotaa xaaladdiisuna way wanaagsantahay waxaana jiidhay nin Sucuudi ah.
Guddiga qabanqaabada xajka Dj

Lughaya: dhinac kale, waxaad nooga warrantaa guddiga qabanqaabada xajka ee Djibouti(bicthat al Xaj). Maxay xujayda u qabtaan? Imasa qof ayay ka koobanyihiin? Side loo soo xulaa?
Sh.Jimcaale: waxaa soo xusha wasaaradda awqaafta iyo arrimaha diinta ee Djibouti ee uu u xilsaaranyahay wasiir Mooge DiriR Samatar, halkanna waxaa uga wakiil ah Djibouti qunsalka u fadhiya Jidda Maxamad Aadam Wacays oo howsha kala wada, iyada oo ay jiraan kalkaaliyeyaal la shaqeeya, waxayna ka koobanyihiin wafdigaasi 25 ruux oo siyaabo badan ugu adeega xujayda, sida hoggaaminta iyo hagidda, ka jawaabidda wixii su`aalo diiniya ah, waxaana loo shardiyaa xubnaha guddigaasi inay aqoon diineed leeyihiin iyo khibarad ku aaddan Maka iyo Madina, iyo meelaha ay howlaha xajku ka dhacaan, iyo waliba howl karnimo, waxayna leeyihiin qaybo kala duwan, sida guddiga caafimaadka, fatwooyinka iyo hoggaaminta xujayda. Haddaba waxaan jeclaysan lahaa in ay culimo badan oo waawayni ka mid noqoto guddigan qabanqaabada xajka islamarkaana aan la badbaddelin ee intii hore ee hanatay khibradda loo daayo, wasaaradduna kollay arrintaasi way ku fikiraysaa .

DHALIIL

Lughaya: waxaa jirta inay dadbadani saluugaan adeegga guddiga qabanqaabada xajka ee Djibouti … arrintaasi maxaad kaga jawaabaysaa?
Sh.Jimcaale: horta ilaahay unbay arrintiisu dhamaystirantahay, markaa way jiri karaan dhaliilo iyo cabashooyin maadaama ay bicthadu ka koobantahay xubno bashar ah, 25 qof inay ka adkaadaan 1000 qof baan jeclahay, uu qof kasta oo guddigaasi ka mid ahiba howshii loo igmaday si ammaano iyo alla ka cabsi ku jiraan uga soo baxo, walaalahayga ila shaqaynaya ee bicthadana waxaan ka codsan lahaa inay mujtamacooda dar ilaahay ugu shaqeeyaan oo ay si dhamaystiran u qabtaan howlaha loo diray.
Lughaya: wax wada shaqayn ah oo idinka dhexeeya idinka iyo wafdiyada kale ee hoggaamiya xujayda Somaliyeed ma jiraan?
Sh.Jimcaale: runahaan ma jirto wada shaqayn rasmi ah oo isku dubbo ridan oo naga dhaxaysa annaga iyo wafdiyada hogaamiya xujayda Somaliyeed , balse ciddii Soomaali ah ee aan aragno iyada oo lunsan waannu geynnaa meelaha ay degganyihiin, haddii ay masalooyin diineed na waydiiyaan waannu uga jawaabnaa, markaa dhinacyo badan oo aannu iska caawinnaa way jiraan, laakiinse wada shaqayn rasmi ahi majirto oo labo wafdi oo labo dawladood ka kala socda dhex marta, aniguna xil wayn baan iska saaraa mujtamaca Soomaliyeed meeshuu doonaba ha ka yimaaddee.
Billad qarameedda Djibouti
Lughaya: sheekh Jimcaale Ibraahimoow, sida laga warqabo saddex sannadood ka hor hay`adda dawladaha carbeed u qaabilsan arrimaha xajka ayaa ku guddoonsiisay shahaado sharaf aad ku mutaysatay sida la sheegay nidaaminta xujayda iyo khibraddaada ballaadhan ee ku aaddan howlahaasi.. xukuumadda Djibouti iyadu wali wax abaal marin ah ma kugu siisay dadaalladaadaasi?
Sh.Jimcaale: alxamdulilaah, xukuumadda Djibouti hiille iyo hooba way nala gabar joogtaa oo lama soo koobi karo gargaarka ay u fidisay dacwadda, aniga gaarahaan 27kii bishii luulyo ee sannadkan hadda sii dhammaanaya waxaa uu madaxwayne Ismaaciil Cumar Geelle I Guddoonsiiyay billad-qarameedda u sarraysa dalka Djibouti oo la igu siiyay dadaalkayga dhinaca diinta ee gudaha dalka iyo dibaddiisaba, aad baanan ugu mahadcelinyaa madaxwayne Ismaaciil Cumar Geelle , shahaado sharafta dawladaha carabta ah aan ka helayna waa sidaad u sheegtay oo way jirtay, iyagana aad baan ugu mahadcelinayaa.
talo
Lughaya: ugu danbayn, fadiilata sheekh, maxaad wax talo ah u soo jeedin lahayd ummadda Soomaaliyeed gaarahaan akhristeyaasha lughaya news?
Sh.Jimcaale: waxaan u soo jeedin lahaa inay diintooda ku adkaadaan, oo ay camalkooda iyo noloshoodaba ku dabbaqaan, kadib waxaan ku dardaari lahaa inay xajkan aynu maanta ka hadlayno yimaaddaan, oo ay ku hammiyaan inay maalin uun yimaaddaan carrigan barakaysan oo ay halkan isaga maydhaan wixii danbi ah.



Waraysigan waxaa qaaday Zakariya Hussein oo ku sugan Makka-al-Mukarama
Email: murtishiil@hotmail.com

Xujayda Oo Ku Howllan Dawaafkii Sagootiga Iyo Duullimaadyadii U Horreeyay Oo Barri Laabmaya .

Maka-(Lug)-kadib markii ay howlihii xajku dhamaadeen ayaa waxay xujaydu billaabeen inay sagootiyaan xaramka iyo mashaacirta sharafta leh, waxaana haatan isa soo dhimaysa saxmaddii iyo is cidhiidhigii ka jiray magaalada Maka al-Mukarrama iyo dulahaanba nawaaxigeeda, iyada oo aad looga dareemay arrintaasi kacbada barakaysan oo maanta si sahlan loogu dawaafayay, sidoo kale waxaa caadigiisii ku soo noqonaya sicirka maciishadda iyo gaadiidka MaKa.

Sh.Cabdillaahi Sh.Cali Jowhar Boqoorre oo sannakan la socday xujayda reer Djibouti ayaa lughaya news uga warramay aragtidiisa ku aaddan xajka sannadkan:( xajka sannadkan mid ka dhib badani ima soo marin, lumidduna caadi bay ahayd, oo dadku waa kala lumayeen, maxaayeelay deegaanka Mina waxaa muuqatay in aanay traafika badani ka howlgelayn).

Sh.Cabdillaahi waxa kale oo uu sheegay in sannadkan awoodda la saaray kaliya jamaraadka oo si aan caadi ahayn looga shaqeeyay, haseyeeshee aad looga gaabiyay sida uu tibaaxay qaybaha kale ee Mina, waxa kale oo ay mushkiladdu ka taagnayd buu yidhi dirawallada oo aan dadka toos u gaadhsiinayn xeryaha ay deggenyihiin balse meelo dhexe ku dejinayay amaba la lumayay (taasoo macnaheedu yahay waxaa daruuuri ah inay dirawalladu noqdaan kuwo u dhashay dalkan Sucuudiga gaarahaan Makka oo jidadka yaqaan amaba u tababaran hoggaaminta xujayda).

sheekhu ugu danbayn waxa uu u mahad celiyay boqortooyada Sucuudiga waxaanu aad u ammaanay dadaalka wayn ee ay ka geystaan adeegga labada xaram iyo dulahaanba dunida islaamka.

xujayda oo gabihaanba shalay soo cidleeyay Mina ayaa maalmahan ku howllan iibsiga hadiyadihii ay dadkoodii u geyn lahaayeen waxayna si wayn u dhex mushaaxayaan suuqyada magaalada Maka iyo Jidda, halka ay qaarbadan oo kalena samaynayaan dawaafka sagootiga (dawaaf al-widaac) ee lagu soo gabagabeeyo booqashada xaramka, duulimaadyadii ugu horreeyayna waxaa la filayaa inay habeen danbe u laabtaan dalalkoodi sida uu ii sheegay xaaji Jaamac Aadan Shirdoon oo ka soo xajiyay magaalada Borama oo lughaya u sheegay inuu 24ka bishan ee barrito laami doono.

sicirka maciishadda oo sida caadiga ah wakhtigan xajka cirka isku shareera ayaa soo caadi garoobaya haatan, waxaanad mooddaa in wax badan laga dhimay qiimaha lagu raaco gawaadhida ka dhex shaqaysa Maka iyo kuwa u kala goosha Maka iyo Jidda oo maalmahii inna dhaafay kor u kac badan sameeyay, dulahaanna xajka sannadkani waxa uu ku dhamaaday nabadgelyo lamana sheegin dhimasho iyo dhaawac toona muddadii ay howlaha xajku socdeen.


Zakaria Hussein
Lugahay news -Maka al-Mukarrama
murtishiil@hotmail.com

Tabo Bar Looga Furay Magaalada Borama Gasaarlayaasha Hilibka Qala.

Boorama-(Lug)-Tabobar soconaya mudo hal maalin ah oo ay ka qayb qaadanayaan 50 xubnood oo ka kala socday Gasaarlayaasha, Hilibka kuwa ka ganacsada,kuwa kawaanada ka howl gala iyo shaqaalaha dowlada Hoose oo tabobar looga furay Xarunta Mana Guest House ee magaalada Borama Maanta.

Tabobarkan oo ujeedadiisu tahay sidii loo ilaaalin lahaa Nadaafada goobaha lagu iibiyo Hilibka (Sayladaha) meesha lagu qalo iyo kuwa soo qaada laftooda ayaa lagu baraarujinayaa inay ka qayb qaataan sidii loo heli lahaa hilib nadiif ah.

Waxaana furitaankii tabobarkaasi ka hadlay Maayarka Magaalada Borama C/raxmaan Shide Bile waxuuna sheegay in la doonayo si hilib nadiif ah loo dhoofiyo dadkana looga iibiyo,waxaana lagama maarmaan ah in si wada jir ah looga howl galo oo aan lagu halayn dowlada Hoose Biyihii iyo Shaqaalihiiba idiin diyaarisay Sidaa awgeed waxaa la idinka doonayaa inaad Kaalintiina ka qaadataan.

Maayarka mar uu ka hadlayay Tabobarada ay Hayaduhu bixiyaan waxaa uu sheegay inaanay wakhti haboon oo ku filan barashada waxaasi aanay dadka u qorshaynin waxuuna intaasi sii raaciyay inaanay hal maalin oo tabobar dad la siiyo aan waxba lagaga faa’iidayn laakiinse hayadaha looga baahan yahay inay dadka wakhti badan Tabobarada ugu talo galaan.

Waxaa isaguna halkaasi ka hadlay Khadar Maxamed Cabdi Gaafane oo ku hadlayay Magaca Iskaashatada Hilibka ee Nafaqo waxuuna ugu mahadceliyay hayadii Tabobarkan siisay siday iskaga xil saareen dadka ka shaqaysta hilibka iyo kuwa ka howl galoba laakiinse waxuu codsi ahaan u soo jeediyay in la kordhiyo tabobarada noocani oo kale ah fursado badan si ay ugu helaan dadku in nadaafada ka shaqayn teeda baraarujin ugu noqoto, inksata oo uu hadan soo jeediyay in laga caawiyo qalabka caafimaadka ee lagaga howl galo hilibka .

Waxaa isaguna halkaasi ka hadlay C/laahi Rabiile Good oo ku hadlayay Magaca Hayadana Tabobarkan bixisay oo la yidhaahdo FAO waxuuna sheegay in tabobarada noocan oo kale ah ay hore ugu soo qabteen degmooyinka Hargeysa,Berbera,Burco, Gabiley maanta Borama ay ka wadaan waana mid loo baahan yahay in Nadaafadiisa laga shaqeeyo hilibka dibada loo iibgeeyo ama loo dhoofiyo kan Sariimadaha Magaalooyinka dalkeena lagu iibiyo sidii loo daryeeli lahaa caafimaadkooda.

Waana tabobarkii ugu horeeyey ee noociisa ah ee ka furma G/Awdal .


Wariye:-
Abokor Hassan Affi
Lughaya News-Borama

80,000-Dollar $ Oo Lagu Xiray Sii Deynta Wariyaha Lagu Afduubtay P/Land

Wakaalada wararka ee (Reuters)ayaa soo bandhigtay sawirkii oogu horeeyay ee laga soo qaado weriyihii u dhashay dalka Faransiiska (Gwein Le Goul)oo macawis iyo kaba-dacas ah loo xiray,kuna sugan meel hoose oo loo maleynayo inay shabahaan buuraleyda Mareero oo 30-km u jirta Magaalada Boosaaso.

Burcadan oo gafuurka iyo afka soo duubatay qori shabaha muuqaalka AK-47 ku hubeysan ayaa ogolaaday in sawir qarsoodi ah laga soo qaado weriye Gwein.

Weriyahan ayaa markii uu ka soo degay Garoonka Bender-Qaasim ee magaalada Boosaaso ayaa nasiib-daro aaminay nimanka hada afduubtay oo watay gaari (Mark-Two-ah) isagana dhigay inay yihiin (Taxsiilayaal) kadibna isagoo aan u sheegin Waaxda socdaalka iyo ciidamada amniga ee garoonka ayuu raacay nimankan,waana mida keentay inuu u gacan-galo burcadan maafiyada ah.

Suxifigan ayaa qorsheynayey inuu wax ka qoro ama filin ka duubo xaaladaha tahriibayaasha doonaya inay si dhuumasho leh ooga baxaan xeebaha gobolada Puntland.

Dhinaca kale wafdi ka socda Dawlada Faransiinka ayaa soo gaaray magaalada Boosaaso,waxayna kulamo qarsoodi ah la qaateen mas,uuliyiin ka tirsan maamulka Puntland,lamana yaqaan ilaa iyo hada wax fah-faahin ah oo ku saabsan wixii ka soo baxay kulankoodii qarsoodiga ahaa.


Xigasho Calanka.com

Xaflad Lagu Xusayay Iidul Odxa Isla Markaana Shahaadooyinka Lagu Gudoonsiiyay Ardayda Ka Qalinjabisay Jaamacada Yemen Oo Lagu Qabtay Sanca.

Sanca-(Lug)-Xaflad wayn oo lagu maamuusayay ciid- al-adxa sidoo kale shahaadooyin lugu gudoonsiinayay ardaydii ka qalinjibisay Jaamcadaha Dalka Yaman ayaa lagu qabtay hoolka wayn ee shirarka ee ispitalka jaamcada Sayniska iyo Tiknolojiyada ee magaalada Sanca ee dalka Yemen.

Xaflada oo ay soo qabanqaabiyeen midawga Guud ee Ardayda Soomaaliyeed ee dalka Yemen, waxaa ka soo qayb gale masuuliyiin badan oo ka mid ahaayeen , Danjiraha Soomaaliyeed ee dalka Yemen Md C/Salaan Macalim Aadan iyo lataliyaha dhinaca dhaqanka safaarada Soomaaliyeed Md Ridwaan Maxamed Xirsi, wakiilka xawaalada qaran Md Maxmed Awcali Cumar, Eng. Mukhtaar Haaruun oo ka socday xaawalada Dahabshiil, Shaqaalaha Tv.Ga Universal, Wariyaha Lughaya News, iyo arday farabadan oo Soomaaliyeed oo gobolada iskaga kala yimiday, iyo dadkale oo ka mid ah jaaliyadaha Soomaaliyeed iyo Djibouti ee dalka Yemen.

Xaflada oo uu daadihinayay Axmed Nuur iyo hortaba lagu bilaabay Aayaadaha qur'aanka kariim ah waxaana akhriyay Ismail C/Raxman Ismaciil , kadibna waxaa kalmad adaabta iyo fiqhiga ciida Al-Odxa ka hadlaysay soo jeediyay Sheekh Maxmed Aadam Ileeye , dabadeedna waxaa hadashay Bahja Mukhtaar Macalim Aadam oo ku hadlaysay magaca haweenka ayaa soo jeedisay kalmado iskugu jiray tahniyada ciida iyo duco ay ducaysay inuu ilaahay ka saaro dhibta wadanku ku jiro.

Waxaa kaloo lagu soo dhaweeyay makarafoonka Qaasim Xaaji Xuseen oo ku hadlayay magaca ardayda qalinjabisay oo sheegay inuu aad ugu faraxsanyahay guusha ay soo gaareen maanta kadib daal iyo rafaad dheer oo tacliinta ay kala soo kulmeen, isagoo carabaabay inuu farxad darteed la gariirayo sidoo kale waxan isna goobta ka hadlay Eng. Mukhtar Haruun oo ku hadlaya magaca xawaaladaha matalayayna xawaalada Dahabshiil tahniyada ciida kadibna uhambalyeeyay ardayda qalinjabisay sidoo kale uga mahadcilyay midawga arday Soomaaliyeed xaflada ay soo qabanqaabiyeen tilmaamayna inay hiil iyo hooba lagarabtaagan yihiin midawga arday Soomaaliyeed.

Waxa kaloo ka hadlay madasha xaflada Gudoomiyaha Midawga Ardayda Soomaaliyeed ee dalka Yemen Md C/Raxmaan Axmed Nuux (Dr.Hoori) isagoo tahniyada ciida kadib uga mahad celiyay masuuliyin iyo marti sharafta kale ee ka soo qayb gashay, wuxuu timaamay muhiimada ay leedahay isku duubnidu iyo in camal kastoo quruxbadan uu ku yimiday isku duubni, waxa kaloo sheegay in tirada ardayda Soomaaliyeed ee wax kabarata jaamacada dalka Yemen guud ahaan ay gaaraan in ka badan 500 arday waxa kale oo uu kula dardaarmay arday inay xasuusnaada inay dawr ku yeelan karaan horumarinta umadooda ,waxa kaloo uga mahadceliyay dhamaan cidii gacan ka gaysatay xaflada maanta oo ka mid yihiin safarada Soomaalida , Xawaaladaha Qaran iyo Dahabshiil iyo dhamaan ardaydii ka qayb qaadatay ugu danbayna wuxuu utahniyadeeyay ardayday qalin jibisay guusha ay gaareen iyo tacliinta ay dhamaysteen wuxuuna kula dardaarmay inay wadanka kula noqdaan tacliintooda oo wax kaga qabtaan.

Ka dib riwaayad aad u qurux badan oo ardaydu soo diyaariyeen oo ka hadlaysay Maskax Dareerka ama waxa afka qalaad loo yaqaan "brain darainage" ama "hijratul cuquul" oo dhibta wadanka haysata ka mida ayaa waxaa lagu soo dhaweeyay macrafoonka lataliyaha dhinaca dhaqanka safaarada Soomaalieed ee dalka Yemen Md Ridwaan Maxamed Xirsi oo kadib tahniyada ciida iyo mahadcelin dadka soo xaadiray xaflada si fiican u bayaamiyay waxa ay riwaayadu ka hadlaysay iyo hadafkeeda saxda ah.

Waxa kaloo lagu lagu soo dhaweeyay danjiraha Soomaaliyeed ee dalka Yemen ufadhiya Md C/Salaam Macalim Aadan , safiirku waxa uu aad ugu fogaaday tahniyada ciida kadib dhaqanka umada Soomaaliyeed oo ka mid yihiin ciyaar dhaqameedyada oo kamid ahaye ciyaarta Zaylici oo ku jirtay xaflada maanta oo dadku si fiican ula dhaceen oo soo diyaariyay Awdal Zaylici Group, waxakale oo uu sheegay safiirku ciyaaro badan oo ka mid yihiin dhaantada, walisiqida, wilwilaha ... iyo qaar kaloo badan. waxa kaloo ardayda kula dardaarmay inay tacliinta ku adkaadaan waxaana xaflada lagu soo gabagabeeyaa gudoonsiinta shahaadooyka ardaydii qalinjabisay oo tiradoodu dhanayd 50 arday oo todoba jaaamcdood oo kala duwan ka kala socday.



Wariye:-Cilmi Yuusuf Cadaawe
Lughaya News-Sanca

Qaybtii Labaad Ee Baaxaa Dega Dunida Iyo Badweynta Nolosha

Guud ahaan waxaan leeyahay ciid mubaarik dhammaan umadda islaamka gaar ahaanna umada soomaaliyeed iyo reer awdalba meelkasta oo ay joogaan.
qaybtii hore waxa aan kaga soo hadalnay hordhicii iyo qaybtii koowaad ee mawduucani imikana waxa aynu ka hadli doonaa qaybtii labaad.

2-Makaska hadalka
Moran kama taagna in hadalku yahay mid ka mida galadaha iyo deeqaha waaweyn ee muhiimka ah ee ilaahay kumanaystay ibnu aadamka kaas oo siiya sharaf iyo karaamo dheeraada oo ay dheer yihiin noolaha kale dhamaantood.

Hadalku ama afku waxa uu aadmiga uugu fadhiyaa qiimo wayn, waana agab adbo iyo waxtar faro badan leh oo fuddudaydiya isfahan,is afgarad iyo xidhiidh hufan.Afku kaliya ma qabto hawlahaa aan sheegay oo kaliya laakin wuu ka baaxad roontayahay kana waxtar badan yahay waana mashgax iyo halbeeg lagu kala sooco karo kartida rabaaniga ah ee dhican maskaxda(IQ) iyo aftahannida iyo xirfadda hadalka ee la xidhiidha isticmaalka murtida,suugaanta,maahmaahda iwm.

"Xoolaha summadaa lagu kala dirsoocaa dadkana sawraxanka hadalka"
Sida aadamigu uugu kala duwan yahay midabka.maskaxda.qaab dhismeedka jidhka cududa, kartida,samirka iyo garashada ayay ku kala duwan yihiin hadalka sida maahmaahdani iftiiminayso"Hadalkana laka odhan og,Allana la kala baryi og"
In kasta oo hadalku guud ahaan yahay mid muhiima ayaa haddana maahmaahda iyo murtidu ay siyaan hadalka macno, dhadhan, soo jeedasho iyo u dhagraaricin siyaado ah sobabtuna waxa ay tahay:

Maahmaahdu: waa hadal wax dhacay ku yimid ama ku baxay oo marka arinta ama dhacdo lamida la arko lasoo qaato ama la isticmaalo.
Murtidu: waa xikmad fayow ama aragti falsafad ku dhisan waana dhuuxa iyo mulaaxda hadalka

Hadalka waxa lagu tibaaxi karaa ablay ama aalad labo af leh oo culayskeeda iyo ahmiyadeeda xambaarsan marka aad sifiican u dhuuxdo tixdan abwaanka soomaaliyeed
"Afku waxuu laxoogyahay magliga xawda kaa jara e "
Maadaama uu afku leeyahay xoogaas iyo saamayn qoto dheer oo dhaxal gal ah ayay soomaalidu samaysatay afeef iyo maahmaaho badan oo la hadal maala afka iyo xilkasnimada loo baahan yahay waxaana ka mid ah:
1-Hadal intuu afkaaga ku jiro ayuu amaanadaada yahay.
2-Hadal afdhaafay afaaf dhaaf.
3-Hadal nin si u yidhi ninna si uqaaday.
4-Hadal waa margi
5-Afxumo colaadna wax kama tarto nabadna way fogaysaa
6-Hadal waa murti habaarna waa dhimo
7-Hadalkaan fiiro loo odhan iyo caanahaan fiiqsi loo dhamin labaduba feedhahay wax yeelaan
8-Hadal marag ama murti leh iyo hilib middi leh midna laguma margado
9-iyo kuwo kale oo badan

Ahmiyada afku iyo habsami u adeegsiga fiicani waxa weeyi irmaan iyo astaan fiican oo shaqsiga u horseedi doonta magac, maamuus iyo martabad qaaliya bulshada dhexdeeda. Waxaan filayaa in jiibta iyo jaanta aan isla helnay,islana jaanqaadi karayno sidaas darteedna laga maarmi karo sharaxaad iyo araar dheeraada una daadagi karo dulucda qoraalka ku wajahan makaska hadaalka ee barhan danbe soo ifbaxay.

Hore ayaa loo yidhi aduunyada nin noolow maxaa aragti kuu laaban iyo waa kastaaba waayo leh sidaas darteed filanwaa iyo wax ugub ah maaha in aad la kulanto arin cusub oo kaa yaabiya laakinse tirada isa soo taraysa ee makaska hadalka ayaa igu dhalisay inaan shiishka iyo diirada qoraalkan saaro.

Marka hore aan isla meel dhigno macnaha makaska hadal kaas oo nuxurka qoraalkana ku salaysan yahay.Makaska hadalku:waa qof kala xulashada hadalka haboon ee murtida leh ku yar yahay ama kaba aradan,mana xushmeeyo biri magaydada hadalka,waana qof aan si xeer beegtinimo,xilkastnimo iyo wax-xeerin leh aan uuga fikirin hadalka uu odhanayo iyo cida uu lahadlayaa odhaahda ay ka mudantahay,waana qof inta badan u hadla afkay banaan iyo waa lahadli jiray.

Mararka qaarkood qofka xilkaska iyo garaadka lahi waxa laga yaabaa in uu naftiisa la gurxamo, isna yidhaahdo"malaha dadkan makaska afka ee tirada yari waa tafiirtii wiilkii ay haweenaydii tidhi -ilaahow iiga hadli balse ayna ku darin ilaahow waxsan iiga hadli,isaguna ku hadaaqay hadal aan macno lahayn iyo afxumo..

Hadal iyo dhamaan, sida xidid aan xurmayn lahayn,aqal aan xadhig lahayn iyo xaajo aan xog-ogaal lahaynba ay kuu dilaan,rafaadna ku bidaan ayaa hadalka makasnimdada ahi ee aan laga fiirsanin,u dilaa,waxna u dhimaa karaamada iyo sharafka qofka la yimid .amaba waxa kale oo aan odhan karnaa kuna cabiri karnaa sida caqliga doqon galay iyo cadaalada lacag gashay ayna waxtar iyo abdo u lahayn bulshada ayaa makastimada hadalku waxba soo sidin,faa'iido iyo guulna aan laga gaadhi karin ayna haboon tahay in laga waan toobo.


Waxaanan makastka hadalka kula talin lahaa tixdan gaaban:

Afku haybad weeyaan
Hoodo weeyi qaaliya
Halbowlaha nafteeniyo
Hub muhiima weeyaan
Hal irmaana weeyaan
Hayin weeyi daacada
Hibo weeyi qaaliya
Hanti weeyi eebeheen
U hibeeyay aadmiga
Waxba yaanan hadal badin
Makaskaagan hadalkood
Hamigaaga taa gali



khadar Abdi khaire
(khadarcago@hotmail.com)
Dhaka,Bangladesh

Saxafiyiintii Reer Muqdisho Oo U Hayaamay Dalka Jamhuuriyada Jabuuti

Hargeysa-(Lug)-Saxafiyiintii reer Muqdisho ee ay xukuumadda Somaliland hore ugu amartay inay ka baxaan wadanka, ayaa shalay u baqoolay magaalada Djibouti ee Jamhuuriyadda Djibouti.

Sidaas waxa xalay Geeska Afrika u xaqiijiyay guddoomiyaha ururka Suxufiyiinta Somaliland ee SOLJA Mr. Mustafe Cabdi Ciise (Shiine). 14 ka mid ahaa saxafiyiintaas reer Muqdisho ayaa shalay magaalada Hargeysa kaga baxay gaadiidka dhulka mara, iyagoo sheegay inay ogolaansho ka heleen dawladda Djibouti, “14 ka mid ah ayaanu shalay dirnay oo u baxay dalka Djibouti, waxaana weli jooga 7 saxafi.” Ayuu yidhi Mr. Shiine, waxaanu intaas ku daray “Sida laga warqabo waxaanu hore dawladda uga codsanay inay wakhti dheeraad ah ugu darto wakhtigii ay u qabatay saxafiyiintaas, waanay naga aqbashay.

Sidaas daraadeed waxaanu anaguna dedejinay inay weriyayaashaasi dalka ka baxaan, waxaanay u baxeen dalka Djibouti oo ay noo sheegeen inay ogolaansho ka heleen. Inta hadhay waa dad jilicsan iyagana waxaanu ku jirnaa hawshoodii.”

Saxafiyiintaas tiradoodu ahayd 14-ka xubnood, waxa la sheegay inay muddooyinkii u dambeeyay ku hawlanaayeen xidhiidh ay la samaynayeen dawladda Djibouti oo ay kaga doonayeen inay siiso ogolaansho ay dalkooda ku joogaan.

Saxafiyiintaas oo shalay barqanimadii intii aanay ka bixin Hargeysa lagu waraystay qaar ka mid ah Idaacadaha Muqdisho, waxa ay sheegeen inay ogolaansho ka heleen Wasiirka Arrimaha gudaha Djibouti oo ay ku tilmaameen in isaga iyo dawladiisuba u muujiyeen Somalinimo.

Afartii bishan December ayay xukuumadda Somaliland saxafiyiintas ku wargelisay inay 24 saac kaga baxaan dalka Somaliland, iyadoo markii dambena loogu daray muddo maalmo ah. Go’aankaas xukuumadda Somaliland ka gaadhay saxafiyiintaas reer Muqdisho oo ka soo qaxay dagaalada Muqdisho, waxa cambaaraysay hay’adda Amnesty international oo xukuumadda Somaliland ka codsatay inay ka noqoto go’aankaas ay ku masaafurinayso saxafiyiintaas.

Xigasho: Wargeyska Geeska Afrika

Xarun Lagu Baranaayo Xirfado Casri Ah Oo Laga Furay Magaalada Boorama

Boorama-(Lug)-Maanta waxaa magaalada Borama laga furay xarun cusub oo lagu baranaayo xirfado casri ah sida qorista iyo akhrinta afka Soomaaliga ah (literacy and numeracy),.xirfad nololeedka (life skills) oo ka kooban ka hortega HIV/AIDS/FGM,Hygiene and sanitation (fayo dhawrka nadaafada qofka,Xuquuqda aadamiga (Human right & piece),xalinta khilaafaadka iyo farsamada gacanta (skill Training)oo ka kooban qaybo kala duwan sida (Wastaadada,laydhka,biyo galinta,umuliso dhaqameedka (TBA) maamulka iyo maareynta xafiisyada (computer/.Secratariat iyo Duubista kamaradaha,iyo habaynta sawirada (Audio-visual &photo processing).

Xafladii lagu furaayay xaruntaasi cusub waxaa maanta lagu qabtay hoolka shirarka ee MANA GUEST HOUSE waxaana ka soo qayb galay gudoomiye ku xigeenka maamulka G/Awdal C/raxmaan nuur sugaal,gudoomiyaha waxbarashada G/Awdal,madaxa qaybta waxbarashada ee hay’ada Norwegien Refugee Council (NRC) Mrs. Seljie Skie,xidhiidhiyaha mashruucani cusub u qaabilsan hay’ada NRC Mr.Ibrahim Cumar,waalidiinta ardeyda,gudida waxbarashada ee AYODA,macalimiinta iyo masuuliyiinta sare ee ururka AYODA iyo dadweyne kale.

Mashruucani cusub oo laga furay Xarunta xirfadaha farsamada gacanta ee AYODA waxaa lagu magacaabaa mashruucani cusub (Youth education Pack (YEP),waxaa maalgelisay SIDA oo la kaashanaysay hay’ada NRC waxaana fulinaayay hay’ada wadaniga ah ee Africa Youth development Association (AYODA).Xaruntani cusub waxaa waxlagu barayaa ardey dhan lixdan (60) ardey oo ah 30 gabdhood iyo sodon wiil oo da’doodu tahay 15 jir-24 jir,oo ah dhalinyaradii waxbarashada jaaniska u wayday oo isugu jira dadkii qoxootiyada laga soo celiyay iyo dadyawgii ku baro kacay wadanka gudihiisa.

Ugu horeyntii waxaa furitaakii xafladaasi ka hadlay agaasimaha ururka AYODA Axmed Abibeker Sh Cumar oo sheegay muhiimada uu mashruucani u leeyahay dhalinyarada,waxa uuna u mahad celiyay dadweynihii ka soo qaybgalay xafladaasi masuuliyiinta gobolka iyo madaxda ka socota hay’ada NRC,waxa uu sheegay agaasimuhu in mashruucani lafdhabar u yahay dhalinyarada aan waxba baran laguna baraayo qorista iyo akhriska afka hooyo oo ay u dheer yihiin farsamada gacanta si ay ugu shaqaystaan xirfadahaasi la baraayo uguna dabaraan nolol maalmoodkooda si ay dakhli u soo galiyaan qoysaskii ay ka yimaadeen,iyadoo ardeyda halkaasi wax lagu baraayo ay u dheer yihiin cuntadii oo ah qado xaruntaasi loogu sameeyo waxaana iska kaashaday hay’ada NRC iyo WFP .Waxa kale oo halkaasi ka hadashay gabadha madaxa ka ah qaybta waxbarashada ee hay’ada NRC oo tilmaantay muhiimada mashruucani u leeyahay da’yarta,waxaanan rajaynayaa ayay tidhi in si wanaagsan looga faa’iidaysan doono,waxaanan ku kalsoonahay ayay tidhi in ururka AYODA mashruucani guul ka soo hoyn doono.

Waxa kale oo hhalkaasi ka hadlay gudoomiyaha waxbarashada G/Awdal Prof.Daahir Maxamuud Xaddi wuxuuna ugu horeyn u mahad celiyay hay’ada NRC iyo masuuliyiinteeda,ururka wadaniga ah ee AYODA oo ku hawlan sidii ay dhalinyarada horey ugu marin lahaayeen iyo waxana uu sheegay in hay’ada NRC ay qiimo wayn u leedahay G/Awdal iyada oo ka taageerta dhinaca waxbarashada dhistayna iskuulo faro badan oo gobolka ka mid ah isla markaana ka hawlgalisay macalimiin ka shaqeeya iskuuladaasi,waxa kale oo uu xusay in hay’adaasi tahay mid gobolka aad looga jecel yahay qabatayna waxqabad la taabankaro.

Waxa kale oo xafladaasi ka hadlay Ibrahim Magan Nuur oo ah duqayda G/Awdal kana mid ah gudida waxbarashada ee AYODA,waxana uu u mahad naqay cidii maalgelisay mashruucani iyo ururka AYODA oo ah dhaliyaro jecel horumarka dalka waxqabad muuqdana ka sameeyay G/Awdal oo muhiimad balaadhan u leh bulshada,waxana uu soo dhaweeyay mashruucaasi cusub,wxa uuna ku booriyay dadweynihii iyo masuuliyiintii ka soo qayb galay xafladaasi iyo ardeydiiba in ay ka faa’iidaystaan fursadan dahabiga ah.

Ugu danbaytii waxaa xafladaasi soo gunaanaday Gudoomiye ku xigeenka G/Awdal Cabdi Nuur Sugaal oo sheegay in uu aad ugu faraxsan yahay xaruntani AYODA ee lagu kordhiyay farsamooyinkan casriga ah oo muhiimad balaadhan u leh dhalinyarada aan waxbarashada helin,waxa uuna u mahad celuyay hay’adihii maal geliyay iyo ururka AYODA oo ah ururka kaliya ee k u hawlan horumarka kala duwan ee gobolka ay ka wadaan,waxaana ugu danbayntii waxa halkaasi shahaadooyin lagu gudoonsiiyay 21 qof oo isigu jira macalimiinta iyo qaar ka mid ah maamulka ururka AYODA,shahahaadooyikaasi oo ujeedadoodu ahayd tabobaro la siiyay macalimiintii iyo shaqaalihii hawshaasi hormoodka ka ahaa,tabobarkaasi oo ay maalgelisay hay’ada NRC oo ay xaga manhajka waxlagu baranaayo ka taageertay hayada Swiss-Group.
Waxa uuna gudoomiyuhu ku dhiirigaliyay ka sooqaybgalayaashii xafladaasi inay ka faa’iidaystaan mashruucani cusub.


Wariye:-
Abokor Hassan Afi
Lughaya News-Borama

Waftigii Komishanka Iyo Xubnaha Sadexda Xisbi Qaran Ayaa Maanta Kulan La Yeeshay Hogaamiye Dhaqameedka Iyo Waxgaradka G/Awdal.

Boorama-(Lug)-Kulan balaadhan oo maanta lagu qabtay hoolka shirarka ee G/Awdal ayaa waxaa gudoominayay Gudigii Komishanka Qaranka iyo Xubnihii Sadexda Xisbi qaran shirkan oo ay ka qayb galeen hogaamiye dhaqameedyada iyo waxgaradka G/Awdal waxay ujeedadiisu ahayd sidii la iskula meel dhigi lahaa bal qaabka ugu haboon ee Daraasad ku wajahan diiwaangalin ka dhacda G/Awdal loo samayn lahaa.

Waxaana shirkaasi hadalo warbixin iyo Soo dhawayn ah ka soo jeediyay Gudoomiyaha G/Awdal Maxamuud Sh.C/laahi Cige waxuuna ugu baaqay ka qayb galayaasha inay si fiican oo waxtar leh ay uga qayb qaataan suuro galinta diiwaan galinta la doonayo inay ka dhacdao G/Awdal,waxuuna intaasi raaciyay in la idiinka baahan yahay inaad waxii talo ama rayi ah ee aad doonaysaan inaad waydiisaan komishanka ama Xubnaha Sadexda xisbi qaran talo ahaana aad soo jeedin kartaan si wax la isla ogyahay oo meel mar ah oo qorshahan ku darsano howshana lagu fuliyo iyadoon dhibaato dhicin in la iska kaashado ayaa maanta loo fadhiyaa.

Waxaa isaguna halkaasi ka hadlay Gudoomiyaha Gudiga Diiwaan galinta Doorashooyinka Qaranka Ismaaciil Muuse Nuur waxuuna faahfaahin ka bixiyay qaabka la doonayo in diiwaangalintaasi ay u socon doonto sida loo samaynayo wakhtiga ay socon doonto isagoo arimahaasi ka hadlayana waxuu yidhi “waxa la doonayaa in si hubaal ah loo maro dhamaan degmooyinka G/Awdal ka kooban yahay iyadoo goobihii hore ee loogu talo galay in goobihii ee sanaaduuqda ay doorashooyinku ka dhaceen laga sameeyo meelo Diiwaan galintu ka dhacdo , waxaanay diiwaangalintu socon doontaa mudo Bil ah “, taasi oo uu ku tilmaamay inay tahay mid aan wax lagu qaban karain balse ay kaliftay duruufaha dhaqaale ee dalka haysta una baahan awood xoog leh oo u baahan in howshaasi lagu fuliyo laakiinse waxaan ku dadaalaynaa sidii aan u samayn lahayn wacyi galin intaasi ka badan .

Mar uu ka hadlayay dadka la doonayo inay diiwangalinta loo ogol yahay waxuu xusay inay isku lifaaqan tahay dhalashada, Deganaanshaha iyo Diiwaangalinta taasi oo uu ku micneeyey in qofkasta oo isdiiwan galinaya loo samaynayo Kaar aqoonsi oo dhalashada Somaliland ah ,laakiinse aan la ogolayn dad aan dalka gudihiisa ku sugnayn ama deganayn.

Axmed X.Daahir oo ka mid ah Xubnaha Komishanka ayaa isna xusay in qofka la diiwaan galinayo faraha laga dhigayo sawirna laga qaadayo waxaanay gudiga doorashooyinku ay ku shaqayn doonaan Computer Network oo isku xidhan si aanu qofna xad gudub ugu samaynin

Jaamac Maxamuud oo isna ka mid ah Komishanka ayaa sheeegay in sabobta loo samaynayo Diiwaan galintan ay tahay si looga gudbo khaladaadkii hore ee laga dhaxlay doorashooyinkii dalka ka dhacay.

Waxaa isaguna halkaasi ka hadlay Sarkaal ka tirsan Wasaarada Arimaha Gudaha Axmed Cali Cabdi (Yaanbo) waxuuna sheegay in arimahaasi oo dhan ay hirgalinayso Dowladu aniga oo ku hadlaya Magicii dowladnimo ee Wasaaarada Arimaha Gudaha, Dowlada la sheegayaana waa idinka ayuu yidhi waxaana lagu tamarin karaa oo wax lagu qaban karaa waa nabadgalyada sidaa awgeed waxaa la inooga baahan yahay inaynu iska wada xilsaarno sidii diiwangailntaasi ay ugu dhacdo si nabad ah.

Maxamuud Cabdi Malow oo ku hadlayay Magaca Xisbiga Udub ayaa sheegay inay saxayaan khaladaadkii la soo galay wakhtiyadii Doorashooyinka ee ku xadgudubka shuruucdii u taalay nidaamkii doorashooyinka ee xisbiyada iyo dadkuba ay samaynayeen iyaga oo isku raacsan taasi oo ka baxsanayd Xeerkii loo dajiyay waana ta keentay in la sameeyo diiwangalinta.

Axmed C/laahi Siciid oo ku hadlayay magaca Xisbiga Ucid ayaa xusay in maanta ay ka midaysan yihiin Sadexda Xisbi , Komishanka Qaranka iyo Xukuumaduba sidii loo sixi lahaa khaladaadkii doorashooyinkii hore ka soo dhacay oo lagu tilmaamo kuwo aan xalaad u dhicin .

Xuseen Axmed Caydiid oo isna Magaca Kulmiye ku hadlayay ayaa halkaasi ka hadlay waxuuna tilmaamay in maanta aragti laga wada yahay in si midaysan oo cadaalad ah inay doorashadu u dhacdo lagama hortago qofkii 10jeer ku noqonayay diiwaangalintuna waa mid la doonayo in muwaadin kastaa inuu xaq u yeesho inuu Is diiwaan galiyo codkiisana aanu lumin sidii horeba u dhacday oo dadka qaarkood aanay goobaha codbixinta tagain iyagoo wax shaqo ah haynin taasina waa ta keentay in wadaniyadaadii aad meel kaga dhacdo iyo xaqii aad lahayd waana arin maanta in nidaam lagu filyo diiwangalineed la iska meel dhigay .

Axmed Muumin Seed iyo Cabdi Suldaad Kadiye oo ka mid Xubnaha Xisbiga Udub ee G/Awdal ayaa sheegay inay soo dhawaynayaan wada shaqaynta 3da xisbi qaran iyo Komishanka Qaranka diyaarna ay yihin inay kaalintooda ka qaadanayaan.

Waxaa iyaguna halkaasi ka hadlay Suldaan Ibraahin Dacar, Suldaan Saleebaan Cali , Suldaan Ibrahim Jaamac Samatar , Suldaan C/raxmaan Jaamac Dhawal waxay sheegeen in 135 goobood ee doorashooyinka Sanaaduuqdooda loogu talo galay G/Awdal aanay ahayn mid ku filan Gobolka balse loo baahan yahay in la gaadhsiiyo ilaa 300 halka diiwan galintana ay ku tilmaameen inaanay hal bil waxba lagu fulin Karin inkasta oo loo baahan yahay in ilaa 6 bilood ay socoto si dadka oo dhan ay u wada qayb qaataan waxaanay intaasi sii raaciyeen inaanay reer Awdal oo kaliya uun ku shubanaynin laakiinse sidaad ugu shubanayseen uun halkana lagu shubanayay laakiinse maanta arintan cusubi waa Mid Cadaalada u horseedaysa Bulshada kuwa howsha fuliya ee xilku saarmaana waa hogaamiye dhaqameedyada sidaa awgeed waxaanu idiinka baahan nahay inaan la degdegin oo la turxaan bixiyo si aanay dhibaato uga dhicin diiwangalinta nidaamkana waa nidaam cusub oo aad ku tilmaanteed inuu yahay mid Dimuqraadiyada Meel marinaya sidaa awgeed tamar la’aanta aad sheegaysaan al idinka siisan maayee waxaa loo baahan yahay dulqaad iyo awood xoogan oo dhinaca dhaqaalaha iyo tirade dadka goobaha diiwangalintu ka dhacayso oo laga howl galiyo..

Waa markii ugu horeysa ee Xubno ka tirsan Komishanka Qaranka iyo Sadexda Xisbi Qaran ay kulan balaadhan la yeeshaan Cuqaasha, Salaadiinta iyo Waxgaradka G/Awdal waana markii ugu horeysay ee booqasho ku yimaadaan Gobolkai ntii la magacaabay Komishanka.


Wariye:-
Abukar Hassan Afi
Lughaya News-Borama

Kalfadhigii Ugu Horeeyay Ee Ururka (Awdal Brothers Association)Iyadoo La Magacaabay Masuuliyiin kale.

Sanca-(Lug)_kalfadhigii ugu horreeyay ee uu yeesho Ururka Awdal Brothers Association tan iyo intii uu ururka dhidibada loo taagay muddo bil ah ayaa xalay ka dhacay xarunta uruka ee magaalada Sanca

kalfadhigan oo uu shirguddoominayay guddoomiyaha cusub ee golaha fulinta ee ururka Dr Maxamed Aw Cali Cumar Dubbad oo uu hareer fadhiyay guddoomiye ku xigeenka guddiga fulinta Md Idiris Axmed Muusa ayaa waxa looga hadlayay qaabka uu u shaqayn doono ururku mustqablka iyo sida ugu wanaagsan ee wacyi galin loogu samayn karo dadwaynaha kasoo jeeda gobolka Awdal ee ku dhaqan dalka Yemen

hortaba waxa shirka furay guddoomiyaha guddiga fulinta Dr Maxamed Awcali Cumar oo wuxuuna aad ugu dheeraaday sida loogu baahan yahay in ururku uu la mid noqdo ururada kale ee aya leeyihiin dadka reer Awdal ee ku nool daafaha adduunka wuxuuna ka codsaday in wax kasta oo la qabanayo dar ilaahay loo qabto isagoo tilmaamay in wax kasta oo ilhaay darti loo qabto uu yahay mid dhaxal gal ah Dr Maxamed waxa uu sheegay in dadka u dhashay gobolka ay iska dhaadhiciyeen in aanay waxba qabsan karin wuxuuna aad ugu dheeraaday in cid kasta oo rabta inay wax dhisto si dar ilaahay ah in ay u hirgalayso waxa uu rabo intay doonto ha qaadatee wuxuuna ugu baaqay in la iska dhaafo waxyaabaha aan sal iyo raad toona lahayn ee la iska dhaadhiciyo waxyar kadibna waxa ka hadlay isaguna guddoomiye ku xigeenka guddiga fulinta Md Idiris oo isaguna aad uga warramay qaabkii uu oo maray ururku iyo sida la doonayo in loo shaqeeyo wuxuna Mr Idiris sheegay in dumarka qayb laga siiyo ururka si ay u fududaato wacyi galinta looga baahan yahay xagga haweenka khudbadahaas kadib ayaa waxa la galay sidii loo dhammaystiri lahaa jagooyinka ka bannaan ururka si loo buuxiyo sidaa darteed guddoomiye ayaa waxa loo magacaabay xogyaha guud ee ururka Dr.Cabdiraxmaan Muusa,jagada lacaghayana waxa loo magacaabay Qaalib Maxamed Cabdallah,xidhiidhiyaha guudna waxa loo magacaabay Dr Cabdiraxmaan Axmed Hoorri guddoomiye Dr Maxamed oo ayaa masuuliyiintaas cusub ka codsaday in ay la yimaadaan shaqo hufan iyo adeeg wanaagsan waxa isna hadalka qaatay xogayaha guud ee ururka ee cusub Dr Cabdiraxmaan Muusa oo ka warramay taariikhda soo jireenka ah ee ay leeyihiin dadka reer Awdal wuxuuna carrabka ku adkeeyay inaanay jirin dadkale oo ka dhaqan wanaagsan ka dhul wanaagsan oo degmo wanaagsani isagoo farta ku fiiqay sida aan uga hoorryan karno cid kastaba ya tahay in anu yeelano ururo isku keen xidha guud ahaan sida ayaan ku gaadhi karnaa ayuu yiri waxkastaba waxa iyaguna hadlay khasnajiga Mr Qaalib Maxamed iyo xidhiidhiyaha ururka Dr Hoorri ayaa iyaguna hadalo kasoo jeediyay ay kaga waramayaan sida loogu baahan yahay in ururku helo taageerIda dadka gobolka oo ay sheegeen in aad loogu baahanyahay


Weriye:-
Cilmi Yuusuf Caddaawe
Lughaya News- Sanca

Tacsi: Marxuum Axmed Muxumed Nuur ( Axmed Gurey Nuur )

Dhamaan dadka halkan ku hoos qorani waxay tacsi Tiiraanyo leh u dirayaan alaha u naxariistee eleladii iyo qaraabadii uu ka tagay Marxuum Axmed Muxumed Nuur ( Axmed Gurey Nuur ) oo caawa cawayskii ku geeriyooday Isbitaalka Guud ee Magaalada Borama

C/rashiid Xirsi Suge
C/risaaq Xirsi Suge.
Xasan Xirsi Suge.
Aadan Xiris Suge.
Rooda Xirsi Suge iyo Caruurteeda.
Umalkhayr Xirsi Suge.
Ibraahim Cabdi Muruud
Nuur Cabdi Muruud.
Nimco Cabdi Muruud.
Hibo Cabdi Muruud.
Mataan Cabdi Muruud.
C/risaaq Maxamed Barkhad ( C/risaaq Xamaal ).
C/raxmaan Daahir Aw Jar.
Faadumo Isaaq Cumar iyo Saygeeda.
Maxamuud Cismaan Kaahin.
Wihiib Jaamac Rooble.
Saxane Cismaan Ibraahim.


dhamaan dadkani waxay marxuumka waxay ilaahay uga baryayaan inuu ilaahay janadii fardowsa ka waraabiyo eheladii iyo qaraabadii uu ka geeriyoodayna samir iyo iimaan ka siiyo..

Aamin Aamiin


Wariye:-
Sakariye Carab Cadan (Suxufi)

Gudiga Komishanka Doorashooyinka Qaranka Oo Galabta Soo Gaadhay Magaalada Borama.

Boorama-(Lug)-Wafti uu hogaaminayo Gudoomiyaha Gudiga Diiwaangalinta ee Komishanka Doorashooyinka Qaranka Ismaaciil Muuse Nuur ayaa Maanta Galinkii dambe soo gaadhay magaalada Borama , waftigan ayaa waxa uu ka kooban yahay Xubno ka tirsan komishanka Qaranka, Saraakiil ka socota Wasaarada Arimaha Gudaha iyo Xubno kale oo ka socda Sadexda Xisbi Qaran, waxaana Waftigan soo dhaweeyey Xoghaya Xisbiga Udub ee G/Awdal Axmed Muumin Seed iyo xubno ka tirsan Xisbiga Udub ee Heer Gobol.

Ujeedadoodu ayaa waxa ay tahay mid aad u balaadhan sida uu uga waramay Lughaya News Gudoomiyaha Gudiga Diiwaangalinta ee Komishanka Doorashooyinka Qaranka Ismaaciil Muuse Nuur ayaa waxa uu yidhi “ Ujeedada safarkayagani waa mid la xidhiidhi sidii aanu xog ururin guud bal ugu samayn lahayn sida ay suurto gal u tahay in diiwaan galin dadka lagu sameeyo gaar ahaana waxaan u soconaa bal inaanu ogaano xaalada goobihii laga codeeyey ee Gobolku sida ay u noqon karaan goob dadka laga diiwaan galiyo”.

Waxaa oo uu gudoomiyuhu ka waramay inaanay safarkoodan ka madhnayn inay dadka u waramaan waxuuna yidhi “ waxaa kale oo aan doonaynaa inaanu la kulano dad faro badan sabobtoo ah waxa aan rabnaa inaan kor u qaadno wacyiga aqooneed ee dadka ee dhinaca doorashooyinka iyo Diiwaan galinta guud labadaba”.

Waxaa kale oo uu gudoomiyuhu carabka ku dhuftay in Dadka marka la diiwaan galiyo aanay heli doonin oo qudha kaadhka diiwaan galinta balse waxa la siinayaa ayuu yidhi kaadhka Dhalashada wadaninimo ee Jamhuuriyada Somaliland, kumana jiraan oo looma ogola inay qaataan kaadhadhkaas dadka aan daganayn dalka gudihiisa ee aan u dhalan Somaliland.

Waftigan waxaa uu gobolka ku sugnaan doonaa mudada 4 cisho ah ee fooda inagu soo haysa waxaana ay kulamo kala duwan la yeelan doonaan Masuuliyiinta Heer Gobol iyo Heer Degmo , odayaasha iyo Qaybaha kale ee Bulshada, waxaana ay usii dhaafi doonaan Gobolka Saaxil oo ay howlo noocan oo kale ah ka soo fulin doonaan, horena waxa ay howshan oo kale uga soo fuliyeen Gobolka Maroodi Jeex ee Caasimaada Hargeysa.


Hadaba Magacda xubnaha waftagaasi ka kooban yahay waxa ay kala yihiin:-
Maxamed Yuusuf Axmed ( Gudoomiyaha Komishanka Doorashooyinka Qaranka ).
Ismaaciil Muuse Nuur ( Gudoomiyaha Gudiga Diiwaan galinta ).
Axmed X.C/laahi ( Xubin Komishanka Doorashooyinka Qaranka).
Jaamac Maxamuud Siciid ( Xubin Komishanka Doorashooyinka Qaranka).
Axmed Cali Cabdi ( Yaanbo ). ( Sarkaal Wasaarada Arimaha Gudaha ).
Maxamed Cabdi Malow ( Xubin Xisbiga Udub).
C/laahi Siciid (Xubin Xisbiga Ucid ).
Xuseen Axmed Caydiid ( Xubin Xisbiga Kulmiye ).

Inkastoo waftigan si wada jir ah uu u soo gaadhay magaalada Borama ayaa hadana Gudoomiyaha Komishanka Doorashooyinka Qaranku Maxamuud Yuusuf Axmed aanay Booqashadiisani la xidhiidhin howsha ay waftiga intiisa badani gobolka u yimiaadeen sidaasi waxaa Lughaya News u xaqiijiyay Gudoomiyaha Gudiga Diiwaangalinta ee Komishanka Doorashooyinka Qaranka Ismaaciil Muuse Nuur



Wariye:-
Cabdalle Cali Yuusuf
Lughaya News-Borama

Faallo:Qurba Jooga Reer Awdal Saamayn Intee Leeg Ayay Ku Leeyihiin Waxa Qabadka Gobalka…?

“Shaqsi Walba Ha Lugu Qiimeeyo Waxa Qabadkiisa"

Marka hore waxaa mahad balaadhan iska leh Ilaahay ina siiyaya nicmooyin faro badan oo ay ugu horayso in uu inaga dhigay bulsho muslin ah oo leh dhaqan iyo xadaarad soo jireen ah oo ay inooga tageen awawyaasheen umada walba marka ay samaynasyo horamar waxaa laga eegaa dhinca bulshadeeda taas ayaana ka soo dheegan karnaa horamarka mustaqbalkeeda sida uu ahaan doono ,

Bulshada reer Awdal oo ah umada ka dhisan dhicana waxbarshada. Kuna amaanan inay wax ka qabtaan baahiyaha ka jira gobalka haba yaradaan hadaba intaan u goda galin faalanada aan u ugu magac daray “Qurba Jooga Reer Awdal Saamayn Intee Leeg Ayay Ku Leeyihiin Waxqabka Gobalka” ayaan indhaha laga qarsan Karin ama qoraalkan laga reebi Karin wax qabka taariikh galka ah ee ay bulshada reer Awdal ku soo kordhiyeen nimanka ixtiraamka badan u hayo ee isku hawla inay la socodsiiyaan bulshada reer Awdal ee ku kula baahsan daafaha aduunyada in ay u soo gudbiyaan dhacdooyinka ku cusub gobalka iyo dalka waxa ku soo kardhay ragaas aan sheegayo waxaa weeyi nimanka tafaftirayaasha ka ah 6da wabsite ee kale ah Lughaya.Com Harowo.Com Boramanews.Com Awdalnews.Com Saylac.Com Iyo Sayliciperss. Akhisrte waxaad ogtahay ama aad la socotaa in ragaasi ay wax dhaqaale ku hayn warbaahintaas ee ay ka tahay hor ilaahay iyo iyagoo jecel in ay ka habaq tiraan wararka gobalka iyo ka dalka dadka ku nool qurbaha taasna waxaan ku leeyahay Alleh xasnaad iyo khayr ha idiinku badlo waxqabadkiina.akhriste aan daboolka ka qaado faalada.

Waxa jira in wixii ka dambeeyay burburkii ka dhacay dalka uu saamayn xoog ah ku yeeshay nolashii bulshada Soomaaliyeed kaaga dareenee waxaa kala haajiray hooyooyin iyo caruur ay dhaleen oo mudo aan is arag oo ku kale maqan qurbaha taasna waxaa u dheer in caruurta Soomaaliyeed qaar kood aanan arag dalkooda hooyo taasina waxay saamayn ku yeelatay dhiigooga .markay nolashii dadku adkaatay waxaa dhacday in bulshadu la timid fikir ah in ay wax ka badalaan habkii ay u mari la haayeeen inay helaan nolal dhaanta tan ay ku nool yihiin ayaa waxaa dhacday in bulsho badan oo reer Awdal ah ay u haajiraan qurbaha tagidaa ay tageen qurbaha waxay u sahashay in ay dadkii ay kaga tageen dalka ay ka kabaan dhinaca dhaqaalaha taasna waa caadadii iyo dhaqankii lugu yaqaanay bulshada reer Awdal in kastoo ay dumarku u badan yihiin dhican soo dirida biilasha taasna waxaad ku ogaan kartaa hadii aad tagto goobaha laga soo diro lacagta waxaad arkaysaa in 80% ay yihiin haweeen hase ahaatee way jiraan rag badna oo soo dir biilasha laakin dumarka ayaa kaga firficoon dhinaca soo dirida biilasha.marka la eego bulshada reer Awdal waxay gobalka soo galiyaan dhaqaale badan marka loo eego bishii inta ay soo diraan waxaa lugu qiyaasi karaa boqolaal kun oo doolar taasna waxan ku sameeyay dabagal .dhanka kale magaalada Boorama waxaa ku soo kordhay 10kii sano ee u dambeeyay dhismayaal qurxoon oo aad ka daalacan karto marka aad maraysid wadooyinka magaalada waxaana qurbo jooga reer Awdal hadii ay dhismayaasha isdan ku sii wadaan waxay magaaladu isku badali doontaa sida caasimadaha caalamka taasina waxaan sugaynaa xilgeeda. Hadaba marka laga tago biilasha ay soo diraan qurbo jooga reer Awdal iyo daaraha quruxda badan ee magaalada ku soo kordhay in aanu jawaab u helno su’aasha ah. Maxaa ka hortaagan qurba jooga reer Awdal in ay maalgashi ku sameeyaan gobalka oo ay keenaan warshado? Iyagoo wada socad ama shaqsi shaqsi ah waxaa jira oo aan.

Halka hoose ku sharxi doonaan dhawr muwaadin oo magaalada maalgashi ku samaytay hase ahaatee waxaan su’aasha kor kusoo sheegay u dhaafayaa dhaamaan bulshada reer Awdal ee ku nool qurbaha . Waan ogahay ama aan ka warqabnaa inay wadaan lacag qaadhaan ah oo ay ku samaynayaan qurba jooga reer Awdal garoonka Biroole ee inta badan dayaco ku muuqday taasna waxaan leeyahay hambalyo halkaasna ka sii wada dadaalkiina laakin qurbe jooge agsoonaw goobo badan oo ka mid ah gobalka oo ay ka muuqaat in wax laga qabto sida tigada Saylac , Madaarka Borama (Aadan isaaq) iyo meelo badan oo halkan ku soo koobi Karin.

Bilihii u dambeeyay waxaa jray in abaabul xoogan wadeen ganacsatada magaaladu oo ku wajahan sidii wax looga qaban lahaa baahida ka jirta xaga laamayada sida ay ii sheegeen dad ku dhaw dhaw ganacsatada gobalka arinta laamayadu meel fiican ayay u maraysaa hase ahaatee waxay u baahan yihiin caawin weyn oo ah in wax lala qabto wali may dhinci in maalqabeenada reer Awdal qaar kooda arintaa laamayada ah wax kaga darsan waxaa la yidhi far kaliya fool ma dhaqdo waxaanse ugu bishaaraynayaa bulshada jecel horumarka gobalka in sanadkan soo socda ee 2008ku ugu bariya doono waa cusub oo u dhasha dadka reer Awdal waa hadii sidii loo ogaa wax u socdaan .Tusaale bal aan u soo qaato nin reer awdal ah oo tagay qurbaha sanadku markuu ahaa 1975kii ilaa iyo maanta oo Eebe cimrigiisa gaadhsiiyay inkastoo aan jeclayan inaan magacaabo waxa uu soo diraa maalintuu uu galay qurbaha ilaa iyo maanta bishii lacag dhan 400$ bal xisaabi inta ay noqonayso maanta waa malaayiin doolar . Miyaanay ka fiicnan inuu dalka uu keeno warshada yar oo dadkiisu iyo dadka kale ka helaan shaqo iyo faa’ido isna waxay u ahaan lahayd magac iyo ajar bal aan u soo daadago dadka magaalada maalgashi la taaban karo ku samaystay ee mutasaytay in lugu abaal mariyo bilad sharaf ama lugu daro buuga taariikhda inkastoo la yidhi taariikhdu iyadaa isqorta ee lama qoro.

1:Idiris Maxmuud Sacad(Idirsi Cunaaye) waa muwaadin reer Awdal ah oo ka damqaday baahida ay u qabto magaaladiisu in ay hesho hotel wayn oo casri ah oo la jaan qaadi kara dunida horumartay waa mulkiilaha iskag leh Hotel Rays waxa uu dagan yahay boqortooyada Sucuudi Carabiya waa muwaadinkii ugu horeeyay ee ka dhisa magaaladiisa hotel casriya oo bulsho badan oo aan arag markii ay arkeen ay la dheceen quruxiisa waa oo hotel ka kooban qaybo kale duwan ee laga heli karo adeeg hufan oo diyaar kugu yihiin dad u leh xirfad wax walba oo aad ugu baahato kuu keenaya. Waxaa lugu tirayaa inuu ka mid yahay 4 hoteel ee ugu waaweyn jamhuuriyada somalilanad laakinse waxa uu kaga duwan yahay hotel Rays kuma arkaysid wax dhaqan xuma ah oo u keeni karta magac xuma tusaale ahaan marka lugu tumayo aroosayda waxaa caado ah in arooskaas ay ku kulamaan bulsho badan oo ka kooban rag iyo haween oo is dhex boodaya laakinse hotel Rays taas uu ka madhan yahay marka ay jiraan aroosku waxaa loo og layahay in ay ka qayb qataan dhawr rag ah oo kale socda labada aroos taasan waxaa luugu ogal yahay in ay ka caawiyaan waxa ay u baahan yihiin aroosku . Akhriste maalqabeenka Idiris Maxmuud Sacad (Ina Cunaaye) wax uu is taa hilaa in la siiyo bilad sharaf sababtoo ah wax uu magaalada u soo kordhiyay magac iyo qurux hadab isagu faa’iido intee leega ayuu ku qabaa hotel Rays waxaan odhan karnaa inta uu ku qabo waxa ka badan inta ay ku qabaan bulshad reer Awdal ha noqto inta shaqaale ee ka hawlgala hotelka. Waxaa jirta in maanta Borama quruxdeeda ka turjumayo Hotel Rays oo marka aad magaalo ku tagta dalxiis waxaa lugu dagaa hoteelada ku yaale ama ka ugu qurux badan ee soo jiidanaya bilicad magaalada alayleh ninkaa nin dheh,



2:Yaasmiin Jaamac Saylaci waa gabadhii ugu horaysay ee maalgashi la taaban karo ku samaysa gobalkeeda waa gabadh dagan dalka jamhooriyada jabouti iyadu waxay aragtay in gobalkeedu u baahan yahay warshad sifaysa biyaha waa gabadha iska leh warshada biyaha sifaysa ee lugu magacaabo Shifo shirkadaas waan garan karnaa inta shaqaale ee ka hawl gala hadii la heli lahaa shirkado sidan oo kale ugu hawl gala gobalka waxaa soo bixi lahayd shaqooyin badan oo dadku ka helaan laakin waxaan ku boorinayaa in gabadhaa lagaga daydo wax qabadkeeda alayleh gabadhaa gabadh dheh,



3:Amoud foundation waa urur ay ku bahoobeen qaar ka mid ah qurbo jooga reer Awdal xaruntiisuna waxay tahay dalka Maraykanka la iskama qarin karo waxtarka oo u leeyahay bulshada reer Awdal gaar ahaan kuwa ku nool gobalka waxa uu hada wadaa dhakhtar weyn oo ku yaala bariga magaalada Borama waxaana lugu magacaabaa Cubitaal Al Xayaad waa dhakhtar dabooli kar baahida bulshada reer Awdal iyo kuwa ku dhaqan geeska Afrika waxa kale oo Amoud foundation caawimo u fidiyaan ururka lugu magacaabo Kaalmo waxa kale oo ay dhawaan taageero dhaqaale u fidiyeen dhakhtarka Borama oo ay ku deeqeen lacag aad u badan oo la odhan karo dhakhtarku baahi weyn ayuu u qabay, dhanka kale waxa uu dhakhtarka u soo iibiyaan waxyaabo badan oo uu u baahan yahay oo maanta dhex yaala dakhtarka lama soo koobi karo wax tarka uu ururkaasi ka filiyo gabalka awdal hadab qurba joogii reer awdal ma intaas ayaa ka dhex iftiimaysa mise warshado ayay soo wadaana alayleh ururkaa urur dheh,

Marka aan dhawrkan shaqsi ku daray qoraalkaygan waxaan ugu jeedaa in bulshada reer Awdal kaga daydaan waxa qabadkooda iyana waxay u taha dhiiro galin .

Guni iyo gabagabadii waxaan ku soo gunaanadayaa maansadan yar ee aan ugu talo galay nimanka tafaftirayashay ka haw warbaahinta Awdal



Warbaahintan Awdal
Waa mid aad u wanaagsawoo
Aduunkood oo dhan ku baahdayoo
Rag aqoon sare leh hoo
Tignoolajikaga yaqaanoo
Aaladaha wax diraa
Aduunkooga ku iibshoo
Intifaacan Awdal ku ceeshtoo
Ilaahi I abuurayaw
Udgoonaw nabiyaw(scw)
Nimankaa ishtihaaday
Ifka ay ku dhargaanaw
Markay aakhiraw gaadhaan
Udgoonaw janadii
Albaabka ku beeg
Ha ku waaran abidkeed
Warbaahinta awdal
Waa mid aad u wanaagsanaw
Nimankaa ishiti haaday
Aaladaha wax diraaya
Aduunkooda ku iibin
Way abaadi lahayd
Anfacay ku qabaan
Waa mid aad u yaraw
Ilaahi I abuurayaw
Udgoonaw nabiyaw(scw)
Nimankaa ishtihaaday
Ifka ay ku dhargaan
Markay aakhiro gaadhaan
Udgoonay janadii
Albaabka ku beeg.
Abidkood ha ku waaran



Wariye:-
Sakariye Carab Cadan (Suxufi)
Lughaya News-Borama
Sakariyesuxufi@Hotmail.Com

Xafiiska Ururka Wadaniga Ah Ee HAVOYOCO Ee Magaalada Borama Oo Olole Nadaafadeed Ka Bilaabay Borama.

Boorama-(Lug)-Olole balaadhan oo dhinaca nadaafada wax lagaga qabanayo magaalada Borama oo ay fulinayaan Xafiiska magaalada Borama ee HAVOYOCO ololahani oo qaadan doona mudo 3 bilood ah waxaa kala qayb qaadanaya dowlada Hoose iyo Ox Farm gb.

Hadaba si aanu arimaha nadaafada ee hayadaasi wado aan wax u ogaano ayaa waxaanu waraysi kala yeelanay madaxa Xafiiska HAVOYOCO ee G/Awdal C/raxmaan Axmed Jaamac oo ku sugnaa goobtii howshu ka socotay oo ahayd agagaarka garoonka Biroole oo uu hadheeyey qashin aad u tiro badan una baahan in laga nadiifiyo ayaa madaxa Xafiiskaasi waxa uu sheegay in Ololahani lagu nadiifinayo magaalada Borama uu ku saabsan yahay sidii loo yarayn lahaa shuban biyoodka sii badanaya kaasi oo uu keeno qashinku waxaana uu sheegay in ay gacan ka gaysanayaan dowlada hoose iyo Hayada Ox Farm gb oo wada shaqayn aan leenahay

Waxaana uu sheegay waxa u ka socdaa ololahani nadaafadeed 3 gobol oo ka mid gobolada dalka Somaliland waxaana uu socon doonaa mudo 3 bilood ah waxuuna intaasi raaciyay in mudada howshan Nadaafada ah lagu gudo jiro aan ka shaqayn doono 6 goobood oo ka mid Magaalada Borama kuwasoo uu ku tilmaamay kuwa ugu xooga badan leh ee qashinku tuulan yahay isla markaana ololahani noqon maayo mid aan halkaasi ku dayno balse waa la joogtayn doonaa ilaa inta magaalada laga nadiifin doono qashinka oo awooda HAVOYOCO ay suurto noqon inay wax ku qabato.

Mar uu ka jawaabayay su’aal ahayd Bulshadu gacan intee leeg ayay idinka siisaa howshan aad ku jirtaan waxaa uu jawaabay shalay uubaanu bilownay laakiinse waxaanu wadnaa wacyi galin ku jihaysan sidii bulshadu ay iskaga fogayn lahayd qashinka waxuuna sheegay in awoodan lagu nadiifinayo magaalada Borama ay tahay mid u baahan dhaqaale xoog ah laakiinse HAVAYOCO ahaan inuu dhaqaale ahaan ka balaadhan una laakiinse hadana dadaal waxba la hadhi mayno intii karaan kayaga ah bulshadana waxaanu leenahay si loo helo caafimaad sugan oo lagaga badbaado shuban biyoodka iyo xanuunada kale ee Gudoofada laga qaado waxaan leenahay kaalintiina ka gaysta.

Mar uu ka hadlayay Shuban biyoodka hadii uu dhamaado inay howshan ka hadhayaan iyo inkale waxaa uu sheegay howshan nadaafadu waa mid bulshada oo dhan u taala HAVAYOCO oo kaliyana uma xil saarna howshayaduna noqon mayso mid ku ekaata wakhtiga shuban biyoodku jiro , laakiinse shaqada waan sii wadaynaa bulshadana waxaan u soo jeedinayaa heegan ha noqoto inay qaybtooda ka qaadan .

Ololahan nadaafada waxaa u qorshaysan HAVOYOCO in ay meelaha ay dagaan dada dalka gudihisa ku baro kacay ay u sameeyaan Suuliyo nooca degdega ah isla markaana ay Chlorine ku daraan ceelasha biyaha ah ee afkoodu furan yihiin, ololahan oo socondoona mudo 3bilood ah wajigiisan koowaad waxa uu ku eg yahay maalinta bari ah , waxaana ay talaabooyinkani yihiin kuwo aad ugu muhiim ah la dagaalanka Shuban Biyoodka iyo helinda deegaan nadiif ah oo ay dadku ku noolaan karaan.



Wariye:-
Cabdalle Cali Yuusuf
Lughaya News-Borama

Ra'iisul Wasaare Geeddi Oo Is Casilay

Baydhabo-(Lug)-Ra’iisul wasaarihii dawlada KMG ah Cali Maxamed Geeddi ayaa is casilay.Geeddi ayaa lagu waramay in magaalada Baydhaba uu kula kulmay madaxweynaha dawladda KMG ah Cabdullaahi Yuusuf iyo gudoomiyaha baarlamaanka Sh Aadan Madoobe oo uu u gudbiyay go’aanka is casilaadiisa.

Goor dhaw ayaa la filayaa in Cali Maxamed Geeddi uu la kulmo golaha baarlamaanka Somalia oo uu kaga hor dhawaaqi doono is casilaadiisa.

Geeddi ayaa maalmahan danbe waxa saarnaa cadaadis kaga imanayay madaxweynaha iyo xubnaha baarlamaanka qaarkood oo ay ku doonayeen inuu xilka isaga dago.




Source of bbcsomali

Buug Cusub Oo Loogu Magac Daray Tahriib Oo Habeenimadii Xalay Lagu Soo Bandhigay Magaalada Borama.

Waxii La Qoraa Quruuno Hadhee Maxuu Hadal Qaayo Leeyahay…….Cabdi Sinimoo.

Boorama-(Lug)-Gudoomiyaha Waxbarashada ee G/Awdal Prof Dahir Maxamuud Xadi iyo Maamulayaasha Shirkadaha Isgaadhsiinta ee Telcom,Telesom iyo Masuuliyiin kale oo ka socotay Jaamacada Camuud iyo dadwayne aad u faro badan ayaa habeenimadii xalay ka qayb galay bandhig loo sameeyey Buug cusub oo loogu magac daray Tahriib ( People on the move).

Buugan oo uu qoray Qoraa dhalinyar oo reer Awdal oo magaciisa la idhaahdo Dayib C/raxmaan Askar waxa uu xambaarsan yahay qiso dhinacyo faro badan taabanaysa oo ka hadlaysa Dhibaatooyinka Tahriibta Munaasibadii xalay ayaa qoraagu waxa uu ku faahfaahiyay ujeedooyinkii uu buugan u qoray waxaana uu yidhi waxaa igu dhalisay markii aan dhagaystay sheekooyin faro badan oo ay iiga warameen dad dhalinyaro ah oo tahriibay badankooduna ay dhibaato ka soo gaadhay mudadii ay safarkaasi ku gudo jireen waxaa kale oo uu qoraagu sheegay inuu habeenkan caawa ah diyaar u yahay inuu maqlo wax walba oo dhaliilo ah oo uu buugu leeyahay taasi oo uu ka filayo in la soo ban dhigo .Qoraagan ayaa waxaa uu carabka ku dhuftay ahmiyada ay leedahay in dhalinta looga digo dhibaatooyinka Tahriibta ay leedahay buugana uu ugu talo galay inuu bal dhalinta u iftiimiyo qaybo kooban oo ka mid ah Hagardaamooyinka ay tahriibtu leedahay.

Gudoomiyaha Waxbarashada ee G/Awdal Prof Daahir Maxamuud Xadi oo halkaasi ka hadlay ayaa tilmaamay inuu aad ugu faraxsan yahay in qoraa dhalinyaro ahi uu soo bandhigo nuqulkan waxaa uuna ku tilmaamay qoraaga halyay mudan in lagu daydo.

Isla Munaasibadaasi ayaa gudoomiyaha Shirkada Telcom G/Awdal ayaa waxaa uu balan qaaday in shirkada Telcom ay iibsanayso 30 nuqul oo buuga labaad ah ( Writing Effectively) kaasi oo shirkadu ugu deeqayso dugsida Dhagoolayaasha ee Magaalada Borama,Bandhigaas gudihiisa ayaa lagu soo bandhigay waxyaabaha Dhaliilaha ah ee uu buugaasi ka waramayay ee dhinacyada Luuqada , Dhaqanka , iyo Cinwaanka qoraagan ayaa waxaa uu qoray buug kale oo loogu daray Writing Effectively waana wiil dhalinyaro ah oo qoraalku uu u yahay Mihnad.

Hadaba buugan (Tahriib) ayaa waxaa uu ka kooban yahay 94 page iyo 8 qaybood (Contents) waxaana uu xambaarsan qiso iskugu jirta Jacayl , Tahriib, iyo Quudhsi waxaana uu waxbadan soo xiganayaa mushkiladaha yaala jidka aan dhamaadka lahayn ee iskaga goosha Somaliland, Ethiopia , Sudan ,Chad, Libiya, iyo Bada Mediterranean-ka.
Waxaana nuqulkan la daabacay sanadii 2007.



Wariye:-
Cabdalle Cali Yuusuf
Lughaya News-Borama

Maamulka Shirkada Telcom Borama Oo Gudoonsiiyay Buugii Labaad Ee Writing Effectively Nuqulo Ka Mid Ah Iskuulka Dhagoolayaasha.

Boorama-(Lug)-Gudoomiyaha Shirkada Telcom ee G/Awdal Xasan Yuusuf Riiraash ayaa maanta Maamulka Iskuulka Dhagoolayaasha Gudoonsiiyay 30 nuqul oo ka mid ah Buugii labaad ee uu qoray Dayib C/raxmaan Askar oo magaciisa la idhaahdo Writing Effectively.

Munaasibadaasi maamulka Dhagoolayaasha lagu gudoonsiinayay Nuquladaasi ayaa waxaa hadalo isku dhaafsaday Shirkada Telcom ee G/Awdal iyo Maamulaha Iskuulka Dhagoolayaasha waxaana halkaasi ugu horeyntii ka hadlay Gudoomiyaha Shirkada Telcom Xasan Yuusuf Riiraash waxuuna ka waramay in shirkadani ay ka qayb qaadato waxkasta oo lagu horumarinayo Bulshada isla markaana waxay dhiiri galinaysaa dadka ka qayb qaata qoraalka kala duwan ee bulshada loo soo bandhigayo waxuuna intaasi raaciyay in shirkada Telcom ee G/Awdal ay qayb wayn ka soo qaadatay meel marinta buuga ka hadlaya Tahriibta iyo Dhibaatooyinka ay ku leedahay dadka Dhoofayaasha ah waxuuna sheegay in ay maalgalin galiyeen buugaasi sidii uu u suurtoobi lahaa qoraagaaasi.

Waxaa isaguna halkaasi ka hadlay Maamulaha Iskuulka Dhagoolayaasha Faarax Axmed Cigaal.waxuuna uga mahadceliyay Shirkada Telcom 30 nuqul ee ay ku soo deeqeen Ardayda dhigata Iskuulkaasi si ay uga faa’iidaystaa isla markaana uga helaan waayo aragnimo dhinaca qoraalka ah isla markaana ku dhiiri galilnaya ardaydaasi inay isku dayaan inay wax qori karaan maahina markii ugu horeysay ee Shirkada Telcom ay ku wax ku darsato ka qayb qaadashada dhinaca horumarka waxbarashada ee Dugsiga dhagoolayaasha.

Waana markii ugu horeysay ee buugaag lagu qoro dalka Somaliland oo uu qoro nin dhalinyaro oo reer Awdal la gudoonsiiyo Iskuulka Dhagoolayaasha nuqulo ka mid ah.



Wariye:-
Abokor Hassan Afi
Lughaya News-Borama.

Masuuliinta Jaamicadda Eelo American Unveristy Oo Jawaab Ka Bixiyey Warar Sheegaya Dib U Dhac Ku Yimid Furitaanka Jaamicadda.

Boorama-(Lug)-Masuuliinta qabanqaabada mashruuca jaamacadda cusub ee Eelo American University ee dhawaan magaalada Boorama lagaga dhawaaay, ayaa sheegay in aanay jirin in cid furitaanka jaamacadasi carqalad ku haysa, isla markaana loo diyaar garoobayo furitaanka Jaamacadda.

Masuuliintan ayaa ku tilmaamay inay furitaanka jaamicaddu ku beegantahay dhamaadka sannadkan ilaa bilowga sannadka cusub ee soo socda, waxayna intaa ku dareen in aanay jirin wax maanta ka dhiman oo hakin kara socodkeeda.

Prof Axmed Xaashi Abiib, kana mid ah hawlwadeenada sarsare ee Jaamacadda oo ka hadlay warbixin dhawaanta ku soo baxday Shabakada wararka ee Harowo.com iyo wargeysada dalka qaarkood oo waraysi siiyey Shabakada Harowo.com, ayaa waxa kale oo uu ka warramay heerka diyaargarowga, agabka waxbarashada, nidaanmka iyo waxyaabaha jaamacaddani kaga duwantahay jaamacadaha kale ee ka furan Soomaaliland ama Soomaaliyaba.

Prof Axmed Xaashi oo ka hadlay waxa ka jira warbixintan lagu sheegay dibudhaca ku yimid furitaanka Jaamacadda ayaa yidhi:

"Waxa marka hore wanaagsan in institution kasta oo la doonayo in warbixin laga diyaariyo lagala tashado hawlwadenada xogogaalka u ah, runtiina waan la yaaby warbixinta dhawaan kusoo baxaday shabakadaha iyo wargeysyada qaarkood ee lagu sheegeyo inay jirto carqalad dhinaca dawladda ka timi iyo duruufo kale oo hakiyey furitaanka jaamacadan wakhtigii loogu talogalay, waxa inta la socota hawsha Jaamacadda iyo inta dani kaga xidhantahayba la socdsiinayaa in aanay jirin cid dhibaato nagu haysa ama duruufo kale oo dibu u dhigi kara furitaanka jaamacadda."

Prof Axmed wuxuu intaa ku daray "Dawladdu way na siisay rukhsaddii, wakhtigii furitaanku noo qorshaysnaana wali lama gaadhin, qalab iyo agabki waxbarashada aan ugu talogalayna badi wuu noo yaallaa, diiwaangelintii way socotaa ilaa 30ka bishan Noofambar, macallimiintii iyo masuuliyiintii kale oo isugu jira ajnebi iyo soomaaliba waa u diyaar, welina waxan dhismaha cusub ee jaamacadda ka nadiifinaynaa wixii ka hadhay dhismahaasi."

Sidoo kale, Prof Axmed Xaashi Abiib oo ka warramay waxayaalaha jaamacaddani Eelo American University kaga duwantahay jaamacadaha kale ee ka jira Soomaaliland ama Soomaaliya, ayaa sheegay "inay jiraan waxbarasho cusub oo aan hore dalka uga jirin marka loo eego qalabka loo adeegsanayo, nidaamka maamul, macalimiinta iyo awoodda qalab ee wax lagu bari karo bulshada iyo xidhiidhka caalamiga ah ee ay la leedahay dunida inmteeda kale."

Prof Axmed Xaashi oo faahfaahin ka bixinaya qorshaha Jaamicadda, ayaa soo qaatay qodobadan soo socda:

1. Jaamacaddu waxay xidhiidh la leedahay ama ku xidhantahay jaamacadda weyn ee loo yaqaan Washigton Sate University ee dalka maraykanka.

2. Waxay jaamacaddu u furantahay arday kasta oo waxbarasho doonaya oo ku nool geeska Afrika.

3. Qaabka waxbarashada EELO-AMEERICAN UNIVERSITY waa maqal iyo muuqaal loo adeegsanayo, taasoo ka amid ah wayaabaha cusub ee ay jaamicaddani kaga gedisantahay Jaamicadaha kale.

4. Macallimiinta jaamacaddu waa ajnebi iyo Soomaaliba.

5. Maamulka Jaamacaddu wuxu gacanta ugu jirayaa guddi (board) ama selection Committee.

6. Cidda soo geleysa waxa lagu soo xulayaa nidaam waxbarasho oo dugsi sare ah, iyadoo la baadhayo dugsiga sare ee ardaygu kasoo baxay si loo caddeeyo inuu kasoo baxay dugsigaasi u sheegeyo iyo inaanu kasoo bixin.

7. Jaamacadda waxa diiwaan gelinteeda gacanta ku haya profeesarro ajnebi ah oo aan qarabo iyo qabiil ku lahayn Soomaaliya ama soomaaliland.

8. Jaamacadda waxay leedahay website u gaar ah ooah EU-AU.ORG.

9. Jaamacaddu waxay xidhiidh la samaysaa jaamacadaha ka jira dalalka caalmka qaarkood iyo ururada caalamiga ahba, sida Ururka Jaamacadaha jaamacadda Carabta, kuwa muslinka, dalalka saaxiibka ee Afrika iwm, iyadoo ardayda ugu sarreysa waxbarashada abaalmarin loo siin doono aqoon korodhsiyo debedda ah.

10. Laybreeriga weyn ee Jaamacaddu, waxuu u furraan doonaa dadweynaha waxbarashada jecel iyo ardayda, iyadoo lagu dhiqi doono sharciyo kala duwan.

11. Ardayda kusoo baxda aqoonta sare, waxay jaamacaddu ku xidhaa shirkadaha ama wershedeha ka jira dalal badan oo dunida ah iyo dalka Somalilandba si loo shaqo geliyo.

12. Arday kasta oo ka diiwaangashan jaamacaddu wuxu yeelan doonaa Email u gaar ah oo jaamacaddu leedahay si loola socodsiiyo wax kasta oo ka jira jaamacadda.

13. Ugu dambayntii jaamacadda EELO-AMERICAN UNIVERSITY, waxay arday kasta culuunta u baranayo u siinaysaa kombiyuuter u gaar ah.


Source of Harowo.com

Shirkada Dahabshiil Ee G/Awdal Oo Deeq Lacag Ah Gudoonsiisay Dhismaha Dayrka Dugsiga Sare Ee Sheekh Ali Jawhar.

Boorama-(Lug)-Gudoomiyaha Shirkada Dahabshiil ee G/Awdal Ismaaciil Cabdi Riiraash ayaa galabta xafiiskiisa ku qaabilay Maamulaha Dugsiga Sare ee Sheekh Ali Jawhar Xaamud Ibraahim Barkhadle.

Ujeedada Kulankan ayaa waxay ahayd sidii ay shirkada Dahabshiil u muujin lahayd taageeraha ay u hayso dhismaha Dayrka dugsiga sare ee Sheekh Ali Jawhar Gudoomiyaha Shirkada Dahabsiil Riiraash ayaa waxa uu sheegay inay shirkadiisu aanay ahayn uun mid bulshada ka faa’iida oo qudha balse ay xaqiiq tahay inay shirkadu wax badan bulshada dib ugu celiso waxa uuna yidhi “ waa marag ma doon inay shirkada Dahabshiil tahay mid u heelan ka qayb qaadashada horumarka bulshada ee dhinacyada Caafimaadka Waxbarashada , Jidadka , Dhalinyarada , iyo Arimaha bulshada Guud ahaanba”.

Mar uu ka hadlayay howlaha shirkada ee ku aadan Dugsiga Sare Ee Sheekh Ali Jawhar waxaa uu yidhi “diyaar baan u nahay wax wax walba oo shirkada Qayb ahaan kaga soo hagaaga Horumar ayaanan u aragnaa dhismaha dayrkan”. .

Maamulaha Dugsiga Sare ee Sheekh Ali Jawhar Xaamud Ibraahim Barkhadle oo munaasibadaasi ka hadlay ayaa yidhi “ waan ka gudoonay deeqdan Dahabshiil waana mid aan shirkada iyo shaqsiyaadka kale ee horumarka jecel aan ka filaynay waxaana ay ilaahay agtiisa ka heli doonaan abaal wayn ifkana waxa ay ku mutaysteen mahadnaq iyo tusaale ku haboon in lagu daydo waxa uuna intaa sii daba dhigay waxaan shariikadaha kale ee hadhayna ka filaynaa inay qaybtooda ku darsadaan deeqda loo uruurinayo dhismaha dayrka Dugsiga Sare Ee Sheekh Ali Jawhar .

Waxaa uuna goobtaas maamulaha Dahabshiil ku gudoonsiiyay Maamulaha Dugsiga Sheekh Ali Jawhar deeq lacag ah oo ay ugu talo galeen inay qayb ka noqoto Bilowga dhismaha Dayrkaas oo la filayo inay maalinta bari ah howshiisa bilaabanto.





Wariye:-
Cabdalle Cali Yuusuf
Lughaya News-Borama.

Tacsi:Marxuum Maxamed Saleebaan.

Annaga oo kala ah:

1)Sakariye Xuseen
2)Saleebaan Muusa Cilmi
3)Xoosh Cumar Abtidoon
4)Rooble Aadan Warsame
5)Ubax Aadan Warsame
6)Ubax Axmed Suldaan
7)Cilmi Yuusuf Caddaawe iyo Dhamaanba Madaxda,Tafatiryaasha iyo Weriyayaasha bogga Lughaya News waxay tacsi u dirayaan qoyskii iyo qaraabadii uu ka geeryooday allaha u naxariistee


Marxuum Maxamed Saleebaan oo maalinti shalay ku geeryooday tuulada garbodadar waxana ilaahay uag baryaynaa inuu jannadii farduusa kawaraabiyo eheladiii iyo qaraabadii ukatagyna samir iyo iimaan kasiiyo aammiin.



Weriye :-Cilmi Yuusuf Caddaawe
Lugahaya News- Sanca